Το κάθε παλιό σπίτι της Σπάρτης είναι μια μικρή ιστορία της πόλης κι όλα μαζί κάνουν τη Σπάρτη μια πλατιά αφήγηση. Γι’ αυτό, με κάθε παλιό σπίτι που χάνεται, σβήνει και μια αράδα ή μια ολόκληρη παράγραφος από την αφήγηση της πόλης. Στο τέλος, όταν και το τελευταίο παλιό σπίτι θα έχει χαθεί, η πόλη μας θα απομείνει άλαλη μην έχοντας τίποτε να ιστορήσει πια στα παιδιά της για το χθες.
Τούτο εδώ είναι ένα αυθεντικό, παραδοσιακό σπίτι του 1880, στο κέντρο της Σπάρτης, Κ. Παλαιολόγου 55 και Λυκούργου, ιδιοκτησίας Π. Γραμματικάκη, πλάι στο συνομήλικό του περίπτερο της πλατείας.
Το 'βλεπαν κάποτε οι γονείς, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, το βλέπαμε κι εμείς σαν παιδιά, το βλέπουν ακόμα σήμερα τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας. Με λίγα λόγια, ένα σπίτι-σημείο αναφοράς, ένα σπίτι-σύμβολο σταθερότητας, χνάρι της πορείας της Σπάρτης μέσα στον χρόνο.
Θυμόμαστε, στο ισόγειό του το κουρείο του Παπαδόγιαννη στη φάτσα της Παλαιολόγου, το κουρείο "ΧΡΥΣΑΛΛΙΣ" του Τάσου Καραναγνώστη προς τη Λυκούργου (αργότερα κατάστημα καλλυντικών), το κοσμηματοπωλείο "ΒΑΡΛΟΚΩΣΤΑ", το κατάστημα "Bebe Rose" με τα παιδικά ρούχα στη γωνία της πλατείας, το ραφείο "υποκαμίσων" του Νίκωνα Καράγιωργα (μεγάλου μάστορα της ραπτικής κι εξαίρετου Σπαρτιάτη) και (τελευταία) το γραφείο ταξιδίων του Γιάννη Κουρτσούνη, ο οποίος ήταν ο τελευταίος του ενοικιαστής. Στο υπόγειό του σπιτιού αυτού φιλοξενήθηκε ένα ονομαστό λαϊκό εστιατόριο της Σπάρτης το οποίο έφερε το όνομα του περίφημου θωρηκτού των βαλκανικών πολέμων «ΑΒΕΡΩΦ». Οι παλαιότεροι Σπαρτιάτες θυμούνται κι άλλα μαγαζιά που στεγάσθηκαν στο σπίτι αυτό και είναι ν’ απορεί κανείς πώς χώρεσαν τόσα καταστήματα σ’ ένα τόσο μικρό (σχετικά) κτίριο.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παλιού αυτού σπιτιού είναι τα ακροκέραμα με το ξύλινο γείσο, ο σκεπαστός ξύλινος εξώστης προς τη μεριά της πλατείας (αγαπημένο σημείο των παλιών φωτογράφων που "έπαιρναν" από εκεί τις παρελάσεις, τις λιτανείες και απόψεις της λεωφόρου Λυκούργου) καθώς και τα ανοίγματα του πάνω ορόφου με "ξύλινα δωρικά πλαίσια" χωρίς εξώφυλλα.
Ένα σπίτι που σε γεμίζει ζεστασιά και σε πλημμυρίζει με αναμνήσεις, μια ανάσα της παλιάς Σπάρτης μέσα στη νέα πόλη, που κάποτε έσφυζε από ζωή και που σήμερα στέκει βουβό κι έρημο, γεμάτο μοναξιά μέσα στο κοσμοπλημμυρισμένο και πολύβουο κέντρο της πόλης, αναπολώντας «περασμένα μεγαλεία»!
Όσα ζήσαμε μέσα σ’ αυτό ή γύρω απ’ αυτό το παλιό σπίτι θα μας συντροφεύουν για πάντα, αφού η μνήμη, πολλές φορές, είναι πιο έντονη από την ίδια την παρουσία.
«Οι όμορφες στιγμές είναι εκείνες που με τη θύμησή τους μας ενδυναμώνουν, έστω κι αν αυτό το παρόν προσπαθεί να μας αποσπάσει βίαια απ’ αυτές». (Π. Σημαντώνη)
(Δανείστηκα στοιχεία για το σπίτι αυτό από τη σπουδαία δουλειά του Γ. Γιαξόγλου στα πλαίσια του χαρακτηρισμού των "ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ" από το Υπουργείο Χωροταξίας Οικισμών και Περιβάλλοντος στα 1991).
