Την εξαιρετική ιστορία τού σημείου που στις μέρες μας στεγάζεται το ξενοδοχείο «Διόσκουροι», περιγράφει σε ανάρτησή του ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος. Διδάκτορας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Παν/μίου Γενεύης ο ίδιος, γνωρίζει άπταιστα τις μεταμορφώσεις του οικοπέδου, στη συμβολή των οδών Λυκούργου και Ατρειδών, στη Σπάρτη, όντας δισέγγονος του πρώτου ιδιοκτήτη του, Μυστριώτη άρχοντα, Γιωργάκη Κούτση.
[φωτό: Το Κουτσειον καφενείο περί το 1904. Όρθιος δίπλα στην είσοδο ο ιδιοκτήτης Γεώργιος Κούτσης με καπέλλο και μούσι]
Η προίκα που έγινε Μέγαρο και καφέ-σαντάν
Όπως αναφέρει ο Μελετόπουλος, στον χώρο που τώρα βρίσκεται το ξενοδοχείο «Διόσκουροι», προϋπήρξε το «Κούτσειον Μέγαρον». Το συγκεκριμένο οικόπεδο «δόθηκε ως προίκα από τον Δήμαρχο Σπάρτης Κοκκώνη, στον πάμπλουτο Μυστριώτη άρχοντα, Γιωργάκη Κούτση (1864-1920), που παντρεύτηκε την κόρη του, Λυγερή. Αξίζει να σημειωθεί πως «ο Κούτσης με την Λυγερή έκαναν 11 παιδιά, που πέθαναν όλα νήπια από μεσογειακή αναιμία και στο τέλος πέθανε και η ίδια η Λυγερή». Υπήρξε μια εποχή που οι οικογένειες στην Ελλάδα ήταν πολυμελείς. Ωστόσο μεγάλη υπήρξε και η θνησιμότητα των μικρών παιδιών, μελών της οικογένειας.
Μπροστά καφενείο, πίσω καφέ-σαντάν
Στο οικόπεδο αυτό, ο Κούτσης, «οικοδόμησε το 1880 με δικά του σχέδια το Κούτσειον, ένα εμβληματικό διώροφο νεοκλασσικό. Στο μπροστινό μέρος ήταν καφενείο, μέσα είχε σκηνή θεάτρου (cafe chantan) και στο βάθος λουτρά». Εικάζω πως το σχήμα ήταν πραγματικά νεωτερικό, για μια επαρχιακή πόλη εκείνης της εποχής, όπως θα ήταν και η Σπάρτη. Κι αυτό διότι στα τέλη του 19ου αι. η Αθήνα είχε χωριστεί σε δύο -κατά κύριο λόγο- μουσικά στρατόπεδα. Στους θαμώνες των καφέ-σαντάν, όπου ακουγόταν ευρωπαϊκή μουσική και στους θαμώνες των καφέ-αμάν, όπου κυριαρχούσε η ανατολίτικη μουσική. Μάλιστα, το πρώτο καφέ-σαντάν άνοιξε στην Αθήνα το 1871, στις όχθες του Ιλισού, ενώ το πρώτο καφέ-αμάν είχε ανοίξει το 1873, στην Ιερά Οδό.
Γυμνάσιο κι Αστυνομική Διεύθυνση
«Στις αρχές του 20ού αιώνα», λέει ο Μελετόπουλος, «το “Κούτσειον” ενοικιάστηκε στο υπουργείο Παιδείας και λειτούργησε επί δεκαετίες ως Γυμνάσιο». Στον Μεσοπόλεμο, «ενοικιάστηκε στην Αστυνομία και λειτούργησε περίπου μέχρι το 1955 ως Αστυνομική Διεύθυνση Λακωνίας». Εν τέλει, «το 1963, ερείπιο πλέον, κατεδαφίστηκε από τα εγγόνια του Κούτση -παιδιά τής κόρης του Στέλλας- τον Ηλία και τον Γεώργιο Μελετόπουλο, και στη θέση του οικοδομήθηκε το “Διόσκουροι”, σε στυλ Μπάουχάουζ». Ήταν «το πρώτο μοντέρνο κτίριο που χτίστηκε στην Σπάρτη των νεοκλασσικών, έφερε αέρα ανανέωσης και δημιούργησε αίσθηση στην εποχή που άρχισε το τουριστικό έπος στην μεταπολεμική Ελλάδα», παρατηρεί ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος.
Παλαιοί κρατούμενοι προσέτρεξαν εθελοντές στην κατεδάφισή του
Και μια παράδοση, από τον χώρο των παραβατικών, διασώζει ο Μελετόπουλος: «Όταν το 1963 ανακοινώθηκε η επικείμενη κατεδάφιση του Κούτσειου Μεγάρου -γωνία Λυκούργου και Ατρειδών- εμφανίστηκε ένα πλήθος ηλικιωμένων ανθρώπων, που προσφέρθηκαν εθελοντικά και αμισθί να εργασθούν στην κατεδάφιση. Επρόκειτο για παλαιούς κρατουμένους, που κάποτε είχαν κρατηθεί στο Κούτσειον, όταν αυτό ήταν Αστυνομική Διεύθυνση Λακωνίας. Επικρατούσε η προκατάληψη ότι, όταν γκρεμίσεις φυλακή, δεν ξαναφυλακίζεσαι!». Εκπληκτικό!
Δ.Π.
