Κάθε Κυριακή νοσταλγώ τα παλιά ζαχαροπλαστεία! Είναι που μετά την εκκλησία, συνήθως, μας πήγαιναν οι γονείς μας, καλοντυμένους, φρεσκοπλυμένους και καλοχτενισμένους για μια πάστα στο ζαχαροπλαστείο. Αυτή ήταν η πρώτη και μοναδική πρωινή κυριακάτικη μικρή απόλαυση της οικογένειας. Η απογευματινή ήταν το σινεμά.
Είτε ισόγεια με μεγάλες τζαμαρίες είτε υπόγεια, τα παλιά ζαχαροπλαστεία ήταν εκείνα που γλύκαιναν την καθημερινότητά μας, η οποία, συνήθως, ήταν πικρόστυφη από τη φτώχεια. Με το που έμπαινες ανάπνεες τη μυρωδιά του γάλατος, της βανίλιας, του βούτυρου, της ζάχαρης άχνης, του κακάου και της σοκολάτας, με ιδέες πορτοκαλιού και λεμονιού.
Στην καλύτερη θέση του παλιού ζαχαροπλαστείου δέσποζε το μακρύ ψυγείο με τη μεγάλη βιτρίνα, που μέσα του, αραδιασμένες σε στενά αλουμινένια δισκάκια, έστεκαν σαν στρατιωτάκια στη σειρά οι πάστες, κυρίως οι άσπρες και οι καφετιές, αφού οι παλιοί ζαχαροπλάστες δούλευαν παραδοσιακά και με βάση τις προτιμήσεις των απλών ανθρώπων, αποφεύγοντας τους πειραματισμούς και τους νεοτερισμούς. Πάστες γνωστές, ορθογώνιες ή στο σχήμα της πυραμίδας, σχεδόν πάντα αμυγδάλου και σοκολατίνες και ΟΛΕΣ με το κόκκινο γλασέ κερασάκι να στολίζει την κορφή τους. Πάστες τις οποίες δεν είχες πρόβλημα να τις παραγγείλεις με το όνομά τους, σε αντίθεση με τα σημερινά ζαχαροπλαστεία που δεν ξέρεις τι είναι τι και παραγγέλνεις περιγραφικά "βάλε μου μία από κείνη με το άσπρο και το ροζ και μία από την άλλη δίπλα στην καφετιά με τις άσπρες γραμμές...". Δίπλα από τις πάστες, στην άκρη του ψυγείου, φιλοξενούνταν οι βασιλιάδες των γλυκών του ταψιού, το γαλακτομπούρεκο και το κανταΐφι, ενώ πάνω από τις πάστες, σε δικό τους ράφι, βρίσκονταν οι κρέμες και τα ρυζόγαλα, μέσα σε όμορφα γυάλινα μπολάκια.
Γύρω - γύρω ήταν απλωμένα πάνω στο μωσαϊκό δάπεδο τα ορθογώνια τραπεζάκια με το κατάλευκο μάρμαρο και οι ξύλινες αρχοντικές καρέκλες "τύπου Βιέννης". Πίσω ή στην άκρη του παλιού ζαχαροπλαστείου ήταν το εργαστήριο, χώρος άβατος για τους μη μυημένους, όπου τελούνταν τα "μυστήρια" της ζαχαροπλαστικής. Εμείς, οι πελάτες, το πολύ - πολύ ν' ακούγαμε ταψιά και λεκάνες να βροντούν ή να βλέπαμε καμιά φορά τον ζαχαροπλάστη να ξεπροβάλλει για λίγο στην πόρτα του εργαστηρίου με τη λευκή του μπροστοποδιά, τα μανίκια σηκωμένα και τα χέρια του αλευρωμένα ως τους αγκώνες.
Εκεί, λοιπόν, αφού πρώτα περιδιαβάζαμε με το μάτι τις πάστες του ψυγείου καθόμαστε φρόνιμα και πολιτισμένα στο τραπεζάκι μας και περιμέναμε το γκαρσόνι να φέρει τις πάστες ή τα γλυκίσματα που είχαμε παραγγείλει. Το γκαρσόνι άνοιγε το ψυγείο από την πίσω μεριά, έσκυβε και με τη σπατουλίτσα, προσεχτικά, χώριζε μία- μία πάστα από τις αδερφούλες της, την έβαζε στο γυάλινο πιατάκι και μετά με το δίσκο τις σέρβιρε, πάντα με ισάριθμα γυάλινα πεντακάθαρα ποτήρια γεμάτα νερό και φινετσάτα γυαλιστερά κουταλάκια πάστας.Θυμάμαι με νοσταλγία ακόμα κι εκείνα τα νεροπότηρα του παλιού ζαχαροπλαστείου που σήμερα, νομίζω, έχουν χαθεί: Ήταν στρογγυλά, με ένα δαχτυλίδι προς το πάνω μέρος το οποίο έδινε στο ποτήρι μια σεμνή ομορφιά, αλλά και σε βοηθούσε να το κρατάς χωρίς να κινδυνεύεις να σου γλιστρήσει από το χέρι. Ήταν ένα ποτήρι που σου έλεγε "πιες"!
Μερικές φορές αντί για γλυκά παραγγέλναμε βούτυρο με μέλι που έκανε τη μάνα μας να νευριάζει γιατί στο ζαχαροπλαστείο το τρώγαμε και στο σπίτι όχι. Ξύσματα ή λεπτοκομμένα κομμάτια βουτύρου "τύπου Κερκύρας" (το θυμάστε μέσα στο χάρτινο κουτάκι, τυλιγμένο σε λαδόχαρτο;) έρχονταν σερβιρισμένα μέσα στο πιατάκι κι απάνω του ξανθό, αγνό μυρωδάτο μέλι. Παραδίπλα, άλλο πιατάκι με φρέσκο μαλακό λευκό ψωμί κομμένο σε φετούλες και το απαραίτητο μαχαιράκι. Η διαδικασία είχε δύο δρόμους και μια κατάληξη: Ή με το μαχαιράκι έκοβες το βούτυρο με το μέλι όπως ήταν, το ακουμπούσες πάνω στην άκρη της φέτας και το έτρωγες ή ανακάτευες με το μαχαίρι το βούτυρο και το μέλι μέχρι να αδερφώσουν, έπαιρνες μετά μια κοψιά με την άκρη του μαχαιριού την έβαζες στην άκρη της φέτας και δάγκωνες. Πολλοί προτιμούσαν να αλείφουν ολόκληρη τη φέτα του ψωμιού και να την τρώνε σιγά - σιγά. Όποια ιεροτελεστία κι αν διάλεγες, το αποτέλεσμα στο στόμα ήταν τέλειο.
Οι μεγάλοι, καμιά φορά, παράγγελναν γιαούρτη με μέλι στο κεσεδάκι, που την έτρωγαν κι αυτήν με φέτες φρέσκου ψωμιού ή άλλοι παράγγελναν γάλα φρέσκο και ζεστό στο ποτήρι, που το συνόδευαν με κάτι ωραίες και μεγάλες κίτρινες φρυγανιές, αφού έριχναν πρώτα στο γάλα τους ζάχαρη αρκετή από τη ζαχαριέρα με το μεταλλικό ράμφος. Φυσικά από τις παραγγελίες δεν έλειπαν οι περίφημοι λουκουμάδες!!! Έρχονταν ζεστοί - ζεστοί και ροδοκοκκινισμένοι, λουσμένοι στο σιρόπι του μελιού και πασπαλισμένοι με μυρωδάτη κανέλλα για να τέρψουν τους μερακλήδες αλλά και τα παιδιά! Οι λουκουμάδες ήταν χειμωνιάτικο γλύκισμα, και είναι συνδεμένοι με τις πασχαλινές μας παιδικές αναμνήσεις, αφού όταν κοινωνάγαμε το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, οι μάνα μας μάς πήγαινε για λουκουμάδες σαν επιβράβευση για την υπομονή της νηστείας που είχαμε επιδείξει! Κατά τα’ άλλα, στις συνηθισμένες κυριακάτικες εξόδους μας, εμείς τα παιδιά, προτιμάγαμε σχεδόν πάντα τις πάστες. Γάλα πίναμε πολύ στο σπίτι φρέσκο, μας το 'φερνε κάθε πρωί ο γαλατάς, και το φχαρστιόμαστε με αρκετές κουταλιές ζάχαρη μέσα, πριν οι επιστήμονες και οι γιατροί "ανακαλύψουν" ότι η ζάχαρη κάνει κακό! Θυμάμαι μια φορά που τα παιδιά μου μικρά δεν έπιναν το γάλα απ' το μπουκάλι (τους φτιάχναμε κάτι γάλατα σε σκόνη, τυποποιημένα) στα κρυφά, τους "τίναζα" μισό κουταλάκι ζάχαρη μες στο μπουκάλι και το ρούφαγαν "αυθωρεί και παραχρήμα" προξενώντας μεγάλη απορία στη γυναίκα μου "γιατί από σένα το πίνουνε κι από μένα όχι"!!!
Εδώ στη Σπάρτη το παλιό ζαχαροπλαστείο που πηγαίναμε οικογενειακώς ήταν του "ΚΑΙΣΑΡΗ", υπόγειο, κάτω από το παλιό χειμωνιάτικο σινεμά "ΦΛΟΡΑΛ", γωνία Παλαιολόγου και Λυκούργου, στο κέντρο της Σπάρτης, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η τράπεζα ΑLFA BANK.! Όλες, σχεδόν, οι μνήμες που ζουν και τις κατέθεσα σ' αυτό το μικρό αρθράκι, προέρχονται απ' αυτό το παλιό, ιστορικό ζαχαροπλαστείο του "ΚΑΙΣΑΡΗ".
ΓΛΥΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΓΛΥΚΙΑ ΕΠΟΧΗ!!!

(Η φωτογραφία είναι από την ιστοσελίδα httpwww.mindthewords.gr και δείχνει ένα παλιό ζαχαροπλαστείο της Θράκης. Δυστυχώς φωτογραφία του ζαχαροπλαστείου "ΚΑΙΣΑΡΗ" δεν υπάρχει ή (τουλάχιστον) δε βρήκα. Δυστυχώς.)