«Αν υπήρχε χρηματιστήριο αξιών για «brand-names», το όνομα της Σπάρτης θα ήταν καρφωμένο στο limit-up. Μεγαλουπόλεις εκατομμυρίων θα έδιναν και την ψυχή τους για να είναι το όνομά τους γνωστό σε κάθε γλώσσα που μιλιέται από άνθρωπο.»
(Γιάννης Μαντάς – «ΣΠΑΡΤΗ: Παγκόσμια αναγνώριση» http://thetravelbook.gr)
Ο περιηγητής Παυσανίας, που επισκέφθηκε τη Σπάρτη στα μέσα του 2ου αι. μ.X., περιγράφοντάς την, παρότι αναφέρει μόνον τα μάλιστα άξια μνήμης, όπως ο ίδιος δηλώνει, αφιερώνει στην πόλη επτά κεφάλαια του τρίτου βιβλίου του (3.11.2-18, και 3.19.7). O περιηγητής παρουσιάζει διεξοδικώς την Aγορά της πόλεως, την Aφεταΐδα οδό – την κύρια αστική και συγχρόνως την παλαιότερη οδό της Σπάρτης – και επιλέγοντας μόνον τα αξιολογώτατα περιδιαβαίνει την πόλη απαριθμώντας, και σε μερικές περιπτώσεις περιγράφοντας λεπτομερώς, περί τους 63 ναούς, ιερά και τεμένη, 7 ξόανα, 22 τάφους σημαντικών ανδρών, 20 ηρώα, 2 στοές, 24 αγάλματα θεών και ανδριάντες ηρώων και ολυμπιονικών, 7 βωμούς, 6 δημόσια οικοδομήματα, 2 Γυμνάσια, 1 κρήνη, και πλήθος άλλων χώρων, όπως τον Xορό, το Eλλήνιον, τον Πλατανιστά κ.ά..
(Ελένη Κουρίνου-Αρχαιολόγος)
Κι όμως: Η σύγχρονη Σπάρτη ελάχιστα πράγματα από την αρχαία της δόξα έχει να δείξει σήμερα στους πολίτες της αλλά και στους χιλιάδες ξένους επισκέπτες που προσέρχονται σ’ αυτήν με ιερό δέος και προσμονή και φεύγουν γεμάτοι απογοήτευση. Ο μεγαλύτερος αρχαιολογικός πλούτος της Σπάρτης παραμένει θαμμένος, όσα ευρήματα έχουν ανασκαφτεί δε βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή κατάσταση ενώ πολλά έχουν καταχωθεί, το παλιό Μουσείο φτωχό και μαραζωμένο βρίσκεται στην αφάνεια και το Νέο Μουσείο παραμένει ακόμα στον αστερισμό του «ΘΑ». Άρα υπάρχει ΘΕΜΑ ΜΕΓΑ όσον αφορά το μνημειακό – αρχαιολογικό πλούτο της Σπάρτης, ο οποίος πρέπει να έρθει στο προσκήνιο και να αξιοποιηθεί, έτσι όπως έχει γίνει σε άλλες περιοχές της χώρας (Μεσσήνη, Μακεδονία και αλλού).
Με αφορμή τον παραπάνω κοινό προβληματισμό ο Γορτυνιακός Σύνδεσμος Σπάρτης και το Ινστιτούτο Σπάρτης πραγματοποίησαν εκδήλωση, στις 11-11-2015, στην Πνευματική Εστία Σπάρτης, με θέμα:
«ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ:
ΤΑ ΔΙΑΤΗΡΗΜΕΝΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ»
Προσκεκλημένη ομιλήτρια η Επίτιμη Έφορος των Αρχαιοτήτων κ. Παναγιωτοπούλου Αναστασία, Αρχαιολόγος, με σημαντικές σπουδές κι αξιόλογη επιστημονική δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό και με ουσιαστική γνώση και αγάπη για την αρχαιολογία.
Από την ομιλία της κ. Παναγιωτοπούλου δημοσιεύουμε, επιλεκτικά, μερικά περιληπτικά αποσπάσματα της παρουσίασης των διατηρημένων μνημείων της πόλης, ώστε γνωρίζοντας ως Σπαρτιάτες καλύτερα τα μνημεία της αρχαίας Σπάρτης, να γίνουμε περισσότερο απαιτητικοί όσον αφορά την ανάδειξη, την προβολή και την αξιοποίησή τους.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΠΑΡΤΗΣ
Κείμενα: Παναγιωτοπούλου Αναστασία, Επίτιμη Έφορος των Αρχαιοτήτων
Φωτογραφίες: Βαγγέλης Μητράκος
1. «Υστερορωμαϊκό τείχος»
Αμυντικό τείχος, με τετράπλευρους και ημικυκλικούς στην κάτοψη πύργους, περιβάλλει το λόφο της ακρόπολης. Η ανέγερσή του άρχισε μετά την επιδρομή των Ερούλων (267 μ.Χ.) και ολοκληρώθηκε μετά την επιδρομή των Γότθων (396 μ.Χ.). Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε και παλαιότερο οικοδομικό υλικό ενώ τμήματά του σώζονται σε μεγάλο ύψος και σε άλλα σημεία της πόλης.
2. «Αρχαίο θέατρο»
Ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα της αρχαίας Ελλάδας, με χωρητικότητα 16.000 θεατών περίπου. Η κατασκευή του χρονολογείται στα ύστερα ελληνιστικά χρόνια και οι επεκτάσεις, μετατροπές και επισκευές σε αυτό συνεχίσθηκαν μέχρι τα τέλη του 4ου αι. μ.Χ. Το κοίλον ήταν χωρισμένο σε δύο διαζώματα και το κυρίως θέατρο είχε εννέα κερκίδες με τριάντα σειρές εδράνων. Η αρχική ξύλινη σκηνή αντικαταστάθηκε από μνημειακή, μόνιμη και στη θέση της σκηνοθήκης κατασκευάσθηκε νυμφαίο. Στον ανατολικό αναλημματικό τοίχο του κοίλου αναγράφονταν κατ’ έτος τα ονόματα των αξιωματούχων της πόλης.
Τέλος α΄ μέρους
