Υποβλήθηκε, όπως διαβάσατε σε προηγούμενο δημοσίευμα του «Λακωνικού Τύπου», η στρατηγική πρόταση του Δήμου Σπάρτης προς την αρμόδια Αρχή για την Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (ΟΧΕ) Ταϋγέτου. Ένα πλουραλιστικό αναπτυξιακό πλάνο για το σύνολο της έκτασης της λακωνικής «πλευράς» του όρους, εντός ορίων του Δ. Σπάρτης.
Το τελικό σχέδιο ψηφίστηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο Σπάρτης, στις 14 Φεβρουαρίου, μετά τις διαδοχικές παρατάσεις που δόθηκαν από την Ειδική Υπηρεσία της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Δύο ημέρες νωρίτερα, είχε «περάσει» και από το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμάτας, που είναι και επικεφαλής φορέας για την υποβολή της στρατηγικής.
Αναγέννηση από Φάριδα ως «βόρειους δήμους»
Η περιοχή παρέμβασης της ΟΧΕ είναι ο ορεινός όγκος Ταϋγέτου και απαρτίζεται από τις διοικητικές ενότητες που αποτελούν τα σύνορα των Δήμων Καλαμάτας-Σπάρτης, ενώ συμπεριλαμβάνεται και η ζώνη Προστατευόμενης Περιοχής Natura 2000 του Ταϋγέτου, που βρίσκεται εντός των προαναφερθέντων δήμων. Η ζώνη παρέμβασης στον Δ. Σπάρτης απαρτίζεται από τις Δημοτικές Ενότητες Μυστρά, Πελλάνας και Φάριδος και τη Δημοτική Κοινότητα Καλυβίων Σοχάς.
Οι πράξεις του προγράμματος αφορούν την υλοποίηση βελτιωμένων, βιώσιμων και ανθεκτικών υποδομών, ανάδειξη του οικολογικού, πολιτιστικού και τουριστικού αποθέματος, ενώ αποσκοπούν και στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης και προστασίας.
Το πενταετές εγχείρημα,
οι προκλήσεις και οι σταθμοί
Από την ανάληψη των καθηκόντων της Δημοτικής Αρχής Βακαλόπουλου, τον συντονισμό της δράσης για την ΟΧΕ ανέλαβε ο αντιδήμαρχος Προγραμματισμού, Παναγιώτης Τριτάκης.
Μιλώντας στον «Λακωνικό Τύπο», ο ίδιος παρουσιάζει το χρονικό και τα βήματα που συντελέστηκαν, μέχρι την οριστικοποίηση του πρότζεκτ: «Η υποβολή στρατηγικής για την ΟΧΕ Ταϋγέτου ήταν μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει από το 2020 και είχε απασχολήσει όλους τους εμπλεκόμενους, αλλά κυρίως τους κατοίκους του Ταϋγέτου, οι οποίοι περίμεναν και περιμένουν απτά αποτελέσματα». Σύμφωνα με τον ίδιο, «για τη χωροθέτηση της περιοχής παρέμβασης, ο Δ. Σπάρτης έθεσε το κριτήριο της εγγύτητας στον ορεινό όγκο, όπως είναι η σχετικά γρήγορη πρόσβαση σε υψόμετρο και η συγκέντρωση πληθυσμού στους πρόποδες, αφού μορφολογικά και πληθυσμιακά υπάρχει μεγάλη διαφορά με τον Δήμο Καλαμάτας».
Η διαβούλευση που έγινε το 2024, παρατηρεί ο Π. Τριτάκης, «ήρθε να επιβεβαιώσει τις ανάγκες, όπως είχαν αναδυθεί από το παρελθόν, αλλά ταυτόχρονα να βάλει προτεραιότητες, λόγω του μικρότερου προϋπολογισμού με τον οποίο τελικά προκηρύχθηκε το πρόγραμμα». Εδώ, ο «ΛΤ» υπενθυμίζει ότι ο συνολικός προϋπολογισμός της ΟΧΕ (για τους Δήμους Καλαμάτας και Σπάρτης) είναι 11 εκατ. ευρώ, με το μισό περίπου ποσό να κατανέμεται στον Δ. Σπάρτης. Ο αρχικός προϋπολογισμός, που άγγιζε τα 25 εκατ. €, μειώθηκε σχεδόν κατά το ήμισυ.
«Ακολούθησε», εξιστορεί ο Π. Τριτάκης, «διαβούλευση σε κάθε δημοτική ενότητα, ενώ υπήρξε και ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο για την άντληση στοιχείων και κατευθύνσεων γύρω από τη διαμόρφωση της στρατηγικής». Παράλληλα, «έγιναν και αρκετές συναντήσεις μεταξύ περιφερειακής αρχής, δημοτικών αρχών και διαχειριστικής αρχής, στις οποίες συμμετείχαν και οι δύο δήμαρχοι, ο περιφερειάρχης, χωρικοί και θεματικοί αντιπεριφερειάρχες και υπηρεσιακοί παράγοντες».
Η εκπόνηση και υλοποίηση της στρατηγικής πρότασης, «δεν ήταν μια εύκολη διαδικασία, όμως υπήρξε μια άψογη συνεργασία με τον Δήμο Καλαμάτας και τον αρμόδιο αντιδήμαρχο, κ. Βασίλη Παπαευσταθίου, και το αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας αποτυπώνεται και στη στρατηγική, αφού οι περισσότεροι άξονες και δράσεις συμπίπτουν και διαφοροποιούνται μόνο σε επίπεδο προϋπολογισμού ή ειδικότερων αναγκών των περιοχών», διαπιστώνει ο Π. Τριτάκης.
Βαρύτητα σε φύση και πολιτισμό
Βασικό ζητούμενο της ΟΧΕ είναι, όπως εξηγεί ο Π. Τριτάκης, «να αξιοποιήσει συγκριτικά πλεονεκτήματα του Ταϋγέτου, όπως το φυσικό περιβάλλον, το πολιτιστικό απόθεμα και η δυναμική των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ώστε μέσω της κατάλληλης πολιτικής και επιλογών να αναστραφεί η ερημοποίηση της υπαίθρου, να συγκρατηθεί ο πληθυσμός και, γιατί όχι, να εκκινήσει μια αναπτυξιακή πορεία για την ευρύτερη περιοχή». Ειδικότερα, «ο τουριστικός κλάδος που στηρίζεται στο φυσικό περιβάλλον, τον πολιτισμό, την ιστορία και τις τοπικές ιδιαιτερότητες, θα πρέπει να αξιοποιηθεί και να ενισχυθεί περαιτέρω και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δόθηκε μεγαλύτερη βαρύτητα στον θεματικό χαρακτήρα της ΟΧΕ, δηλαδή μια στρατηγική για τη “φύση και τον πολιτισμό”».
«Ενιαίος προορισμός που θα υποστηρίζει
πολλές θεματικές “ενότητες”»
Η λογική της παρέμβασης «έχει δομηθεί με ολοκληρωμένο πλάνο, στα πλαίσια μιας νοητής διαδρομής που ενώνει τον Ταΰγετο, από τους βόρειους οικισμούς έως τους νότιους, και στον οποίο θα εφαρμοστούν συνεκτικές και πλήρως συμπληρωματικές πράξεις και έργα από τους άξονες της στρατηγικής», λέει ο Π. Τριτάκης. Για παράδειγμα, «μια ανάπλαση κοινόχρηστου χώρου δύναται να συμπληρώνεται από κατάλληλους σταθμούς πληροφόρησης, που θα κατευθύνουν σε πεζοπορικές διαδρομές, σημεία θέασης και ιστορικά μνημεία, αλλά και σε σύγχρονα, διαδραστικού τύπου, θεματικά μουσεία τής κάθε δημοτικής ενότητας». Με αφετηρία λοιπόν τον Ταΰγετο και το πλούσιο απόθεμα βιόσφαιράς του, «μπορούν να μπουν οι βάσεις, ώστε η Στρατηγική ΟΧΕ να είναι το υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα επιτύχουμε τη δικτύωση μεταξύ σημείων ενδιαφέροντος». Και τελικά, «την παρουσίαση του ορεινού όγκου ως ενιαίου προορισμού που υποστηρίζει πολλές θεματικές “ενότητες”, όπως τοπικά μνημεία, μουσεία, εκκλησιαστικά μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους (κάστρα, φρούρια), παραδοσιακούς οικισμούς και αρχιτεκτονική, πέτρινα γεφύρια, μονοπάτια και διαδρομές φύσης και πολιτισμού, αλλά και ήθη και έθιμα», ενημερώνει ο αντιδήμαρχος.
«Νέοι πρεσβευτές του τόπου τους»
Φυσικά, το όλο εγχείρημα, εκτός από την αποτελεσματική υλοποίηση των έργων, όπως τονίζει ο Π. Τριτάκης, «προϋποθέτει τη στήριξη και τη συνεργασία μεταξύ τοπικών κοινωνιών, φορέων και ομάδων πολιτών, που ευαισθητοποιούνται ιδιαιτέρως σε περιβαλλοντικά και πολιτιστικά ζητήματα, για να υλοποιηθούν κοινές δράσεις με βιωματικό, δημιουργικό και ελκυστικό τρόπο, ώστε να γίνουν οι ίδιοι οι πολίτες και οι νέοι πρεσβευτές του τόπου τους».
