Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παλικάρι, ο Γιάννης. Ζούσε σε ένα χωριό των Ιωαννίνων με τον πατέρα του. Ήθελε να πάει στο μοναστήρι της Παναγίας της Δουραχάνης, που βρισκόταν πλάι σε μια λίμνη μακριά από το χωριό του.

Μια μέρα είπε στον πατέρα του: «Θέλω να πάω στη μονή της Παναγίας της Δουραχάνης. Έχεις πάει;» «Έχω πάει, γιε μου. Τα γονικά μου με πήγαν την πρώτη φορά. Τη δεύτερη πήγα μόνος. Μαγεύτηκα από την ομορφιά της φύσης γύρω από τη μονή. Υπάρχουν εκεί ιτιές, λεύκες και πελώρια πλατάνια. Τα πουλιά που ζουν στη λίμνη[2] είναι πανέμορφα. Βλέπεις ερωδιούς, βουτηχτάρια, μπεκατσίνια, αγριόκυκνους, κορμοράνους, χήνες, πάπιες. Μου έκανε εντύπωση, όταν πέρασα την πόρτα του μοναστηριού, μία ρήση[3], που είδα πάνω σε ένα ξύλινο δοκάρι της οροφής. Έγραφε: ‘‘Πίστευε, Αγάπα, Συγχώρα και Προχώρα στη ζωή σου’’.

«Ξέρεις πως χτίστηκε το μοναστήρι, πατέρα;» «Ξέρω τι λένε οι ντόπιοι και η παράδοση[4], γιε μου. Τη μονή της Παναγίας την έκτισε ένας Τούρκος, ο Ντουραχάν πασάς. Εκεί που στέκει το μοναστήρι, υπήρχε εκείνα τα χρόνια εικονοστάσι ταμένο στη Χάρη Της. Τον χειμώνα του 1434, ο μπέης της Ρούμελης,  Ντουραχάν Πασάς, κατέβαινε από το Δρίσκο και πήγαινε με το στράτευμά του στο Αργυρόκαστρο για να πολεμήσει. Είχε πέσει ομίχλη και βγήκε από την πορεία του. Το χιόνι είχε σκεπάσει την περιοχή. Ο πασάς έφτασε στην όχθη της λίμνης, που είχε παγώσει. Είδε το χτιστό εικονοστάσι και άναψε ένα κερί, γιατί καταγόταν από χριστιανική οικογένεια. Ύστερα, πέρασε μαζί με το στρατό  του πάνω από την παγωμένη  λίμνη κι έφτασε στην απέναντι όχθη, χωρίς να χαθεί κανείς. Σαν πάτησε στη στεριά, ο Ντουραχάν πασάς είδε το σφάλμα του. Είπε σε έναν έμπιστό του: ‘‘Για δες, πάνω στη λίμνη βαδίζαμε. Στην Παναγία χρωστάμε τη σωτηρία μας. Θαυματούργησε και μας φύλαξε. Αν έσπαγε ο πάγος, θα μας κατάπινε όλους η λίμνη’’.

Ύστερα, ο Ντουραχάν Πασάς συνέχισε κι έφτασε στο Αργυρόκαστρο, όπου κέρδισε τη μάχη. Τόση ήταν η χαρά του Πασά για την νίκη και για τη σωτηρία του στρατού του στη λίμνη που έταξε στην Παναγιά: ‘‘Θα σου κτίσω ένα μοναστήρι, Δέσποινά μου, που όμοιό του δε θα υπάρχει στην περιοχή’’. Έτσι είπε κι έτσι έκαμε. Στο γυρισμό πέρασε από το εικονοστάσι και έκτισε εκεί το μοναστήρι της Δουραχάνης[5] ή της Παναγίας Δουραχανιώτισσας[6]».

«Ωραία ιστορία, πατέρα!» «Που να δεις την εικόνα της Παναγίας, γιε μου! Είναι γιομάτη τάματα. Να πας στο καλό και να προσέχεις».

Το παλικάρι δρόμο πήρε, δρόμο άφησε για το μοναστήρι. Πέρασε από όμορφα μέρη και θαύμασε τη φύση. Σαν έφτασε στη λίμνη κοντά στη μονή, μαγεύτηκε. Προχώρησε ως την πόρτα του μοναστηριού. Του άνοιξε ένας μοναχός. Ο Γιάννης είπε: «Ήρθα να προσκυνήσω την εικόνα της Παναγίας της Δουραχανιώτισσας και να σας γνωρίσω». Ο μοναχός του λέει: «Έκαμες καλά που ήρθες. Πάμε να σε γνωρίσω στον γέροντά μας».

Ο γέροντας Αθανάσιος υποδέχτηκε τον Γιάννη: «Καλώς μας ήρθες, παιδί μου. Η Παναγία να σε προστατεύει στη ζωή σου. Κάθισε κοντά μου». Ο Γιάννης κάθισε πλάι στον γέροντα και τον ρώτησε: «Πως αποφάσισες να αφιερώσεις τη ζωή σου στο Θεό, γέροντα;» «Το αποφάσισα ύστερα από κάτι που μου έτυχε, παιδί μου. Κατάγομαι από την ορεινή Βοβούσα[7]. Μέσα από το χωριό μου περνάει ο ποταμός Αώος. Εκεί βιοπορίζαμε από την κτηνοτροφία, το εμπόριο και τις μεταφορές. Μέχρι τα δεκαοχτώ μου χρόνια περνούσα έξω από εκκλησίες, έκανα το σταυρό μου και δεν είχα ακούσει για Θεό. Τότε αρρώστησα πολύ και ήρθα στα Γιάννενα. Η αρρώστια με έκανε να μείνω τρεις μήνες στο κρεβάτι.

Μια μέρα, που ήμουν ξαπλωμένος στην αποθήκη του μπάρμπα μου, ακούω μια φωνή: ‘‘θα σε επισκεφτεί το Πνεύμα το Άγιο’’. Είδα ένα καντήλι αναμμένο να τρεμοπαίζει. Από τότε, πήρα τέτοια δύναμη και θάρρος που δεν φαντάζεσαι. Είπα στα αδέλφια μου ότι τους παραχωρώ το μερίδιό μου στην επιχείρηση της φαμελιάς κι έφυγα. Το 1972, ένας βοηθός δεσπότη στα Γιάννενα, που του μίλησα για την επιθυμία μου, με προέτρεψε να γίνω μοναχός. Έγινα διάκονος και μετά παπάς. Στην αρχή πήγα στη μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου κι έπειτα ήρθα εδώ στην Παναγία την Ντουραχάνη[8]».

«Γέροντα, σε ευχαριστώ για όσα μου ιστόρησες. Πάω να δω την εκκλησιά της μονής και να προσκυνήσω το εικόνισμα της Παναγιάς». «Να πας, παιδί μου. Μετά να έρθεις να φάμε μαζί. Αν θες, μπορείς να κοιμηθείς εδώ απόψε. Φεύγεις αύριο με την ησυχία σου». «Με βάζεις σε σκέψεις, γέροντα».

Ύστερα, μπήκε το παλικάρι στην εκκλησιά. Προσκύνησε την εικόνα της Παναγίας της Δουραχάνης. Άναψε τρία κεριά και προσευχήθηκε. Μετά πήγε να συμφάει με τους μοναχούς. Είπε στον γέροντα: «Μου αρέσει εδώ. Θα μείνω, αφού υπάρχει κελί». Ο γέροντας έγνεψε ότι συμφωνεί.

Έτσι, ο Γιάννης πέρασε τη νύχτα του σε κελί της μονής. Συλλογιόταν πόσο τον ωφέλησε που βρέθηκε εκεί. Ύστερα αποκοιμήθηκε.

Το άλλο πρωί ο Γιάννης αποχαιρέτησε το γέροντα και τους μοναχούς. Πήρε το δρόμο για το χωριό του. Από τότε επισκεπτόταν το μοναστήρι, κάθε χρόνο, στο γενέθλιο της Παναγίας στις 8 του Σεπτέμβρη. Και ζούσε αυτός καλά κι εμείς καλύτερα.

Δήμητρα Μπουμποπούλου

[1] Στις όχθες της λίμνης Παμβώτιδας, υπάρχει το μοναστήρι της Παναγίας Ντουραχάνη. Το κτίσιμο του μοναστηριού οφείλεται σε θαύμα που έγινε το 1434, τέσσερα χρόνια μετά την υποταγή των Ιωαννίνων στους Τούρκους.
[2] Πηγή: διαδίκτυο: Βικιπαίδεια - Η λίμνη Παμβώτιδα, γνωστή ως λίμνη των Ιωαννίνων, βρίσκεται σε υψόμετρο 483 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Περιβάλλεται από τα όρη Μιτσικέλι  και των ανατολικών αντερεισμάτων του Τομάρου (ή της Ολύτσικας). Σχηματίζεται από τα ύδατα τριών πηγών (Ντραμπάντοβας, Σεντενίκου και Κρύας), που αναβλύζουν στους πρόποδες του Μιτσικελίου. Συνδέεται με τους θρύλους της Κυρά – Φροσύνης και του Ντουραχάν. / Τα νερά της Λίμνης είναι γλυκά, ενώ υπάρχει το γνωστό δημοτικό τραγούδι για τη λίμνη, στη προσπάθεια απόδοσης οίκτου για την Κυρά Φροσύνη: Χίλια καντάρια ζάχαρη θα ρίξω μες στη λίμνη για να γλυκάνουν τα νερά να πιεί η Κυρά Φροσύνη.
[3] Ρήση: σύντομη φράση ή πρόταση, από γνωστό πρόσωπο, που εκφράζει μια αντίληψη ή κάποια αρχή  και έχει αποφθεγματικό χαρακτήρα.
[4] Πηγή: διαδίκτυο: unknowngreece.gr - Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ιδρυτής της μονής δεν ήταν ο Ντουραχάν, αλλά ένας άλλος Τούρκος πασάς. Αυτός επέκτεινε μοναστήρι που προϋπήρχε στη θέση αυτή. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η επωνυμία Δουραχάνη προέρχεται από κάποιον Δουρ, κατώτερο αξιωματούχο, που μετονομάσθηκε σε Δουραχάν επειδή έκτισε κοντά στη μονή κάποιο χάνι…
[5]Πηγή: διαδίκτυο: romfea.gr - Το 1974 ο νέος μοναχός Αθανάσιος κατάφερε με άοκνες προσπάθειες να μετατρέψει το ερειπωμένο Μοναστήρι της Παναγίας της Ντουραχάνης στα Γιάννενα σε μια κυψέλη ανθρωπιάς και οξυγόνου για τον άνθρωπο που δοκιμάζεται στη ζωή του. Τότε, όταν το εγκαταλελειμμένο Μοναστήρι της Παναγίας Ντουραχάνης παραχωρήθηκε στον καλόγερο, είχε μόνο βράχια και πέτρες. Ο πατήρ Αθανάσιος το ανέστησε με τα χέρια του. / Ο γέροντας, Αθανάσιος, Ηγούμενος της Μονής  - κατά κόσμον Σωτήρης Χατζής - γεννήθηκε στην ορεινή Βοβούσα, στο ανατολικό Ζαγόρι. Ο ίδιος λέει ότι είναι αγράμματος, όμως με τη φώτιση του Αγίου Πνεύματος κατάφερε να διαβάσει αρχικά την Αγία Γραφή και στη συνέχεια όλα τα εκκλησιαστικά βιβλία. / Δεν πήγε δημοτικό ούτε γυμνάσιο, γιατί την περίοδο του Μεσοπολέμου στο χωριό του λειτουργούσαν σχολεία με Ρουμάνους δασκάλους και αρνήθηκε να παρακολουθήσει τα μαθήματα. Δεν έμεινε μόνο σε αυτή την άρνηση. Κατάφερε να ξεσηκώσει και άλλα παιδιά από το χωριό του, ώστε να μην πηγαίνουν στο ρουμανικό σχολείο.  Όλοι μαζί καθημερινά πήγαιναν στο δάσος. Ο ίδιος αφηγείται: «Στη Βοβούσα μάς δίχασαν. Είμαστε βλαχόφωνοι και είπαν να πάμε για σπουδές στο ρουμανικό σχολείο, που είχε αρχίσει να λειτουργεί στο χωριό μας. Αντέδρασα σαν θηρίο. Όταν τελείωσε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ήμουν 12-13 χρονών. Τότε λειτούργησε ελληνικό σχολείο μόνο για 25 ημέρες, γιατί ξεκίνησε ο Εμφύλιος και σταμάτησε». / «Έως τα 18 μου περνούσα έξω από τις εκκλησίες, έκανα τον σταυρό μου, δεν είχα ακούσει τον Θεό. Αρρώστησα πολύ και ήρθα στα Γιάννενα» αναφέρει. «Κάποια ημέρα που ήμουν ξαπλωμένος στην αποθήκη του μπάρμπα μου, άκουσα μια φωνή. Θα σε επισκεφθεί το Πνεύμα το Άγιο. Είδα ένα καντήλι αναμμένο να τρεμοπαίζει και από τότε πήρα τέτοια δύναμη, τέτοιο θάρρος, δεν φαντάζεσαι... Ανακοίνωσα στην οικογένεια, στα αδέλφια μου, ότι τους παραχωρώ το μερίδιό μου στην επιχείρηση και έφυγα. Νοίκιασα δύο σπίτια, για να φιλοξενήσω παιδιά που είχαν ανάγκη. Προσπάθησα να βοηθήσω φτωχούς μαθητές που γνώριζα, ώστε να διαβάσουν και να βρουν καταφύγιο για τη νύχτα». / Ο γέροντας, πριν γίνει μοναχός, εργαζόταν σε δύο και τρεις δουλειές καθημερινά, προκειμένου να εξασφαλίσει το φαγητό και τη στέγη στα παιδιά. / Λέει: «Άρχισα να μαζεύω παιδιά που δεν είχαν τη δυνατότητα ακόμη και να παίξουν. Νοίκιασα μια αίθουσα, για να παίζουν και να διαβάζουν. Σε ένα σπίτι με δύο δωμάτια και κουζίνα έβαλα έξι παιδιά. Ένα βράδυ, που πήγα να δω τι κάνουν, είδα ότι τα σεντόνια τους ήταν γεμάτα κοριούς. Τότε φύγαμε από εκεί και την επομένη πήγαμε σε άλλο χώρο». / Κάποια από αυτά τα παιδιά με τα χρόνια έγιναν σπουδαίοι επιστήμονες και επιχειρηματίες. Στην πορεία βρέθηκαν να δίνουν χέρι βοήθειας και υποστήριξης στο κοινωνικό έργο του πατήρ Αθανασίου, τον οποίο αγαπούν και σέβονται. / Το 1972 ένας βοηθός Επισκόπου στα Ιωάννινα προέτρεψε τον Σωτήρη Χατζή -αναγνωρίζοντας την επιθυμία του- να γίνει μοναχός. Στη συνέχεια, χειροτονήθηκε διάκος και την επόμενη χρονιά ιερέας. / Η κυρία Παπαευσταθίου αναφέρει: «Δεν υπάρχει Γιαννιώτης που να μη γνωρίζει το έργο του, να μην το σέβεται και να μην τον εκτιμά. Ο παππούλης εκδαπανά τον εαυτό του από τη δεκαετία του '80, αλλά και παιδιόθεν. / Για να ξεκουράζεται από τη μια δουλειά, έκανε άλλη ασταμάτητα, σαν μέλισσα. Έχει δημιουργήσει, με τη βοήθεια του Θεού, ένα τεράστιο έργο περίπου από το 1974, που έγινε κληρικός, ως σήμερα: ανακαίνιση στο ιστορικό μοναστήρι, κελιά, σχολεία, οικοτροφείο, ραδιοφωνικό σταθμό, ξυλουργείο, κήπους, μουσείο.
[6] Πηγή: διαδίκτυο: romfea.gr
[7] Χωριό στο ανατολικό Ζαγόρι.
[8] Πηγή: διαδίκτυο: www.dourachani.gr