Στης γης τον ήλιο σπέρνει ελπίδα,
με τα χέρια της χτίζει αυγή.
Η αγρότισσα, δύναμη κι πίστη,
κρατά την πατρίδα στη γη.
Η.Π.
Κάποτε ο Δήμος Ευρώτα πρωταγωνιστούσε σε πανελλήνιες εκδηλώσεις. Στα ίδια χώματα όπου το 2011 διοργανώθηκε το Πανελλήνιο Συνέδριο για την Αγρότισσα, ακούγονταν φωνές γυναικών που διεκδικούσαν ισότητα, πρόσβαση στη γη, στην παραγωγή, στην αξιοπρέπεια.
Δεκατέσσερα χρόνια μετά, οι ίδιες φωνές σιωπούν, όχι γιατί σταμάτησαν να υπάρχουν, αλλά γιατί πνίγηκαν μέσα στον θόρυβο μιας αγοράς που ξέχασε τη γη και των κυβερνητικών πολιτικών που ξέχασαν τη γυναίκα της υπαίθρου.
Η ημέρα που υπενθυμίζει, όχι που γιορτάζει
Η Παγκόσμια Ημέρα της Αγρότισσας, που θεσπίστηκε από τον ΟΗΕ το 2007, δεν είναι γιορτή, είναι υπενθύμιση. Υπενθύμιση πως η γυναίκα του χωραφιού στηρίζει το τοπικό, περιφερειακό και εθνικό ΑΕΠ, χωρίς όμως να έχει ίση πρόσβαση σε επιδοτήσεις, τραπεζική χρηματοδότηση, Ευρωπαϊκά προγράμματα, εκπαίδευση και τεχνολογία. Η αγρότισσα συνεχίζει να καλλιεργεί, να συντηρεί, να προσφέρει. Κι όμως, βρίσκεται αποκλεισμένη από τον σχεδιασμό της «πράσινης μετάβασης», βλέπει την ενέργεια να γίνεται προνόμιο των λίγων και το χωράφι της να χάνει αξία, ελπίδα και συνέχεια.
Τα ανοιχτά μέτωπα μιας άνισης πραγματικότητας
Πώς μπορεί να επιβιώσει η Ελληνίδα αγρότισσα όταν:
• Ο πρωτογενής τομέας παραμένει στο περιθώριο αναπτυξιακών πολιτικών.
• Οι γυναίκες αγρότισσες δεν έχουν ουσιαστική πρόσβαση στο Ταμείο Ανάκαμψης ή στην Κοινή Αγροτική Πολιτική.
• Οι επιδοτήσεις και τα χρηματοδοτικά εργαλεία λειτουργούν σαν «φράχτες» για τους μικρούς παραγωγούς.
• Οι ενεργειακές κοινότητες, που θα μπορούσαν να μειώσουν το κόστος και να ενισχύσουν τη συλλογικότητα, πνίγονται από γραφειοκρατία και καρτέλ.
• Οι νέοι δεν βρίσκουν κίνητρο να επιστρέψουν στη γη, κι έτσι ο αγροτικός πληθυσμός γερνάει επικίνδυνα.
• Το καλάθι της νοικοκυράς μικραίνει, ο ΦΠΑ στα βασικά είδη παραμένει υψηλός και το «επιδοματικό κράτος των pass» δεν δίνει λύσεις, παρά μόνο προσωρινές αναπνοές.
Από τη γιορτή στην αλλαγή πολιτικής
Οι επέτειοι έχουν νόημα μόνο αν γεννούν αλλαγές. Γι’ αυτό, αντί για λουλούδια και δηλώσεις, χρειάζονται πολιτικές πράξεις και στοχευμένα μέτρα που θα μετατρέψουν την αγρότισσα σε πραγματική δύναμη ανάπτυξης.
Προτάσεις για μια δίκαιη αγροτική πολιτική με επίκεντρο τη γυναίκα:
1. Καθιέρωση ειδικού Ταμείου Γυναικείας Αγροτικής Επιχειρηματικότητας με χαμηλότοκα δάνεια και τεχνική υποστήριξη.
2. Πλήρης ένταξη των γυναικών στις ενεργειακές κοινότητες, με φορολογικά κίνητρα και προτεραιότητα στις επιδοτήσεις ΑΠΕ.
3. Δημιουργία Δικτύου Ελληνίδων Αγροτισσών, για ανταλλαγή τεχνογνωσίας, καινοτομίας και εμπορικής στήριξης.
4. Εκπαίδευση στις ψηφιακές δεξιότητες και στην «έξυπνη γεωργία», ώστε η νέα γενιά να δει τη γη ως ευκαιρία, όχι ως καταδίκη.
5. Μείωση ΦΠΑ στα βασικά τρόφιμα και αγροεφόδια, ώστε να ενισχυθεί το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.
6. Θεσμική κατοχύρωση της ισότητας στην αγροτική κληρονομιά, ώστε η γη να ανήκει σε εκείνους —και εκείνες— που τη δουλεύουν.
Η γη περιμένει τις γυναίκες της
Από τον Ευρώτα μέχρι τη Θεσσαλία, από τα νησιά μέχρι τα ορεινά χωριά, η γυναίκα της γης δεν ζητά τίποτα παραπάνω από το αυτονόητο: σεβασμό, ευκαιρίες, φωνή. Γιατί χωρίς την αγρότισσα, η Ελλάδα δεν θα είχε γεύση, ούτε μέλλον. Και αν κάποτε ο Δήμος Ευρώτα πρωταγωνιστούσε σε συνέδρια, σήμερα είναι καιρός να ξαναπρωταγωνιστήσει, όχι με εκδηλώσεις, αλλά με πολιτικές που θα ριζώσουν δικαιοσύνη στη γη της γυναίκας.
Ημέρα της Αγρότισσας δεν είναι ρομαντισμός. Είναι αγώνας επιβίωσης και αξιοπρέπειας. Ας γίνει το 2025 η χρονιά που η φωνή της γης, η φωνή της γυναίκας, θα ακουστεί ξανά δυνατά.
