Διαδικτυακή ημερίδα με θέμα «Η Σπάρτη στον 21ο αιώνα: Μια συζήτηση για την επικείμενη ανάπλαση της πόλης μας» διοργάνωσε την Τετάρτη 16 Ιουνίου το Ινστιτούτο Σπάρτης.
Στην εκδήλωση, οι καθηγητές του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ.κ. Ιωάννης Κίζης, Θάνος Βλαστός και Κωνσταντίνος Σερράος ανέλυσαν τις -μερικώς ως χθες- γνωστοποιημένες παρεμβάσεις του σχεδίου ανάπλασης του κεντρικού άξονα της Σπάρτης.
Τις αναλύσεις τους σχολίασαν και εμπλούτισαν με παρατηρήσεις και ερωτήσεις η πρόεδρος του Ινστιτούτου Σπάρτης κ. Αναστασία Κανελλοπούλου, ο πρόεδρος της ΟΕΒΕΛ κ. Σωτήρης Ροινός, ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Σπάρτης κ. Παναγιώτης Φλώρος καθώς και οι δημοτικοί σύμβουλοι κ.κ. Θάνος Μιχελλόγγονας και Ν.Τσούκλερης.
Οι εισηγητές καθηγητές, μέσα από πολύπλευρες αναλύσεις, τεκμηρίωσαν την αναπτυξιακή προοπτική της επικείμενης ανάπλασης της Κ. Παλαιολόγου, ενώ παρουσίασαν και τις προτάσεις τους για την αναμόρφωση και άλλων τμημάτων της Σπάρτης.
Η συζήτηση ξεκίνησε με την παρουσίαση του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Σερράου, Δρ. Πολεοδόμου, καθηγητή ΕΜΠ και Διευθυντή Σπουδαστηρίου Πολεοδομικών Ερευνών, επιστημονικού υπεύθυνου του Ερευνητικού Έργου «Υποστήριξη του Δήμου Σπάρτης για την ωρίμανση των διαδικασιών σχεδιασμού ανάπλασης της Σπάρτης», ο οποίος ανέλυσε διεξοδικά το ερευνητικό έργο της ομάδας του. Ο κ. Σερράος έθεσε υπόψιν του κοινού τα κεντρικά σημεία των σκέψεων και των προτάσεων της έρευνας και των αποτελεσμάτων αυτής που έθεσε και στη δημοτική αρχή.
«Ο σχεδιασμός μιας όποιας παρέμβασης πρέπει να λάβει υπόψιν του ευρύτερα ζητήματα», υπογράμμισε ο καθηγητής, ενώ συνέχισε αναφέροντας πως «η κάθε παρέμβαση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την απελευθέρωση της πόλης από την κυκλοφορία των οχημάτων. Θα πρέπει τα αυτοκίνητα που δεν έχουν άμεσο προορισμό το κέντρο, να μην οδηγούνται σε αυτό». Λιγότερη παρουσία αυτοκινήτου σημαίνει μεγαλύτερη παρουσία του δημόσιου χώρου για τους πολίτες, γεγονός που θα κάνει την καθημερινότητά τους καλύτερη.
Στη συνέχεια, ο καθηγητής αναφέρθηκε στην αξία των εμβληματικών αρχαιολογικών χώρων που περιβάλλουν τη Σπάρτη και σημείωσε πως δεν γίνεται να μην εμπλακούν στην μεγαλόπνοη πολιτική της ανάπλασης, καθώς ήταν και στόχος του αρχικού σχεδιασμού της πόλης από τον Στάουμφερτ το 1836. Ο κ. Σερράος, αναφέρθηκε στην σύνδεση των αρχαιολογικών χώρων με την Σπάρτη και παρουσίασε τη διαμόρφωση δυο στρατηγικής σημασίας αρχαιολογικών διαδρομών.
Επιπλέον, τόνισε την ανάγκη ενσωμάτωσης της αρχαίας πόλης στην σύγχρονη, λέγοντας πως «το δημοτικό στάδιο της πόλης δεν μπορεί να είναι εκεί που βρίσκεται σήμερα», εξηγώντας το γιατί. Αυτή η «αδικία» -όπως χαρακτήρισε τον «εξορισμό» της αρχαίας πόλης- πρέπει να αποκατασταθεί και είναι εφικτό να γίνει. «Υπάρχουν δυνατότητες να αναπτυχθούν οργανωμένες αθλητικές εγκαταστάσεις περιμετρικά της πόλης και η δημοτική αρχή πρέπει να το σκεφτεί».
Αναφορικά με τις παρεμβάσεις στο περιβάλλον, ο κ. Σερράος ανέφερε πως πρέπει να γίνει άνοιγμα της πόλης προς τον Ευρώτα καθώς επίσης και προς τους ορεινούς όγκους του Ταϋγέτου και του Πάρνωνα. «Πρέπει να δημιουργηθεί στον Ευρώτα η δυνατότητα για δεκάδες δραστηριότητες αναψυχής και αυτό πρέπει να γίνει βιωματική καθημερινή εμπειρία για τους Σπαρτιάτες».
Όσον αφορά στην ανάπλαση του κέντρου της πόλης, ο καθηγητής πιστεύει πως ο επισκέπτης πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται τη σημαντικότητα του ιστορικού κέντρου και πως οι δημότες όταν δουν την αλλαγή ολοκληρωμένη θα την εκτιμήσουν.
«Πρόγραμμα δράσης με προτεραιότητες για την υλοποίηση του οράματος υπάρχει. Όμως αρχικά πρέπει άμεσα να αποχαρακτηριστεί η Κ. Παλαιολόγου από εθνική οδός», συνέχισε ο καθηγητής, ενώ, ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του, τόνισε πως «μια πόλη σαν την Σπάρτη θα μπορούσε με τη δράση της να δώσει στο χώρο της, την εμβέλεια που της ανήκει. Γιατί η ιστορία της είναι σημαντική σε διεθνές επίπεδο».
Ακολούθως, το λόγο έλαβε ο κ. Θάνος Βλαστός, Καθηγητής ΕΜΠ, συγκοινωνιολόγος - πολεοδόμος, υπεύθυνος εκπόνησης του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) της Σπάρτης», ο οποίος ξεκίνησε την τοποθέτησή του λέγοντας πως η συζήτηση έχει ως μοναδικό στόχο την πλήρη ενημέρωση του κόσμου και όχι την ανεύρεση εναλλακτικής λύσης για την ανάπλαση. «Γιατί οι αποφάσεις έχουν παρθεί και οι πολίτες πρέπει να κατανοήσουν την ανάγκη της αλλαγής», τόνισε.
Ο κ. Βλαστός ανέφερε πως στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, όταν τους ζητήθηκε να ξεκινήσουν την εκπόνηση της κεντρικής μελέτης της ανάπλασης αλλά και των μελετών και των ερευνών που συνοδεύουν αυτή, οι κατευθύνσεις από την τότε δημοτική αρχή ήταν απολύτως σαφείς: «Θέλουμε μια Σπάρτη διαφορετική, που θα σέβεται τον εαυτό της και την ιστορία της».
«Αυτό μας ζητήθηκε και αυτό πράξαμε. Όλα ξεκινάνε από την ίδια τη Σπάρτη και όχι από εμάς τους εξωτερικούς συνεργάτες της», υπογράμμισε ο καθηγητής. Αυτό που προσδιόρισε η ερευνητική ομάδα του κ. Βλαστού ήταν μια στρατηγική βιώσιμης κινητικότητας και η μεγάλη θεώρηση και φιλοσοφία του σχεδιασμού.
«Οι Βαυαροί, ήρθαν και έδωσαν τον 19ο αιώνα ένα εγκεφαλικό σχέδιο στην ελεύθερη επιφάνεια της Σπάρτης. Πίστευαν ότι όφειλε να δοθεί ένα σχέδιο το οποίο θα παρέπεμπε στην αρχαία πόλη. Για να ενισχύσουν αυτό τους το εγχείρημα, έδωσαν έναν άξονα (Κ. Παλαιολόγου), ο οποίος έχει το προνόμιο και την ευθύνη να συνδέσει τον αρχαιολογικό χώρο με την σύγχρονη πόλη», ανέφερε ο κ. Βλαστός. Ξεκαθάρισε πως η λέξη κλειδί για την περίπτωση της Σπάρτης είναι η λέξη «ταυτότητα», εξηγώντας πως η μοναδική βιώσιμη λύση για την πόλη είναι τα λιγότερα αυτοκίνητα και η αύξηση των περιπατητών και των ποδηλάτων.
«Είναι μια επανάσταση να κάνεις τη Σπάρτη με λιγότερα αυτοκίνητα. Θα πρέπει οι Σπαρτιάτες να το ενστερνιστούν, να ενημερωθούν και να παλέψουν για να υλοποιηθεί το έργο όσο πιο γρήγορα γίνεται», υπογράμμισε ο κ. Βλαστός. Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του, διαπίστωσε πως «η πόλη έχει τραυματιστεί, όχι ανεπανόρθωτα, αλλά έχει τραυματιστεί και πρέπει αυτό να αλλάξει». Και έθεσε το σημαντικό ερώτημα: «Ποίας Σπάρτης θέλετε να είστε περήφανος δημότης; Μιας Σπάρτης που χαλάσατε;». Ή μιας Σπάρτης που θα φροντίσετε να επουλώσετε τις πληγές της; -θα συμπληρώσουμε εμείς.
Ακολούθως, ο κ. Ιωάννης Κίζης, Δρ. Αρχιτεκτονικής, ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ και μελετητής του έργου της ανάπλασης της Κ. Παλαιολόγου, προσπάθησε να παρουσιάσει αναλυτικά τι ακριβώς έχει μελετηθεί αλλά και να εξηγήσει και τον τρόπο που έγινε η μελέτη.
«Έχουμε ξεχάσει το βασικό ζητούμενο της παρέμβασης, όπου είναι η βιοκλιματική αναβάθμιση της πόλης», εξήγησε ο κ. Κίζης, ενώ σημείωσε πως απαιτούμενο είναι να επιτευχθεί η πτώση της θερμοκρασίας το καλοκαίρι και η παραγωγή ενός βιώσιμου περιβάλλοντος για τους πολίτες. «Να αποτελέσει η ανάπλαση, έναν τόπο τον οποίο θα τον χαίρεσαι και θα μπορείς να ζήσεις σε αυτόν», σημείωσε ο Καθηγητής.
Το έργο, όπως δήλωσε ο μελετητής, προγραμματίστηκε κομμάτι-κομμάτι, με κεντρική ιδέα την απελευθέρωση του κέντρου και την οπτική του συνέχεια. «Επειδή ακόμα, η Κωνσταντίνου Παλαιολόγου δεν έχει αποχαρακτηριστεί από Εθνική Οδός, επιτρέπουμε τη διέλευση οχημάτων με μια μονή λωρίδα κυκλοφορίας στο κέντρο», σημείωσε, και ανέφερε πως μελλοντικά, «όταν θα έχουν ωριμάσει τα πράγματα θα πεζοδρομηθεί πλήρως».
Τα κεντρικά παρτέρια με τους σημερινούς φοίνικες θα αντικατασταθούν από ένα λιθόστρωτο οδόστρωμα και έτσι θα κερδηθεί ένα τεράστιο πλάτος στα πεζοδρόμια για να αναπτυχθούν οι υπαίθριες επεκτάσεις καθισμάτων δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα. Τα δέντρα που θα τοποθετηθούν πρέπει να είναι φυλλοβόλα και να προσφέρουν δροσιά, γι’ αυτό προτάθηκαν και τα πλατάνια του είδους Platanus x hispanica. «Μη φανταστείτε πλατάνια σαν αυτά στον Άγιο Ιωάννη. Τα δέντρα που προτάθηκαν και που έχουν τοποθετηθεί σε αναπλάσεις μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων είναι ευθυτενή και υψίκορμα», δήλωσε ο κ. Κίζης.
Στην αμέσως επόμενη παρέμβαση, οι συμμετέχοντες στην ημερίδα άκουσαν την τοποθέτηση του προέδρου του Εμπορικού Συλλόγου Σπάρτης κ. Παναγιώτη Φλώρου, ο οποίος, αφού ευχαρίστησε τους καθηγητές για την λεπτομερή και ουσιαστική ενημέρωση, έθεσε επί τάπητος τους προβληματισμούς του κλάδου του.
«Αγωνία μας είναι πως θα γίνει πιο προσβάσιμο το κέντρο της πόλης μας», επεσήμανε ο πρόεδρος του Εμπορικού και συνέχισε θέτοντας ερωτήματα, όπως πχ. οι λιγοστές θέσεις παρκαρίσματος που προβλέπει το έργο. «Γιατί να μην έρθουμε πιο κοντά στα θέλω της πόλης όσον αφορά στην ανάπλαση της Παλαιολόγου», ρώτησε ο κ. Φλώρος, ζητώντας κάτι πιο «χαλαρό» στο επικείμενο έργο παράλληλα με την διατήρηση της κυκλοφορίας των οχημάτων στο κέντρο της πόλης. «Θέλουμε μια πόλη πιο ελκυστική, γιατί θα έχει αντίκρισμα και στα ταμεία των επιχειρήσεών μας, όμως συνεχίζουμε να έχουμε ενστάσεις για την ανάπλαση του κέντρου και ειδικότερα για τις χαμένες θέσεις πάρκινγκ».
Ακολούθως, το λόγο έλαβε ο πρόεδρος της ΟΕΒΕΛ κ. Σωτήρης Ροΐνός, ο οποίος κινήθηκε σε παρεμφερές πλαίσιο με τον κ. Φλώρο, παρουσιάζοντας τις αντιρρήσεις του επί του έργου.
Ακολουθήσαν οι δευτερολογίες των Καθηγητών όπου διαφώτισαν πτυχές των μελετών τους, καθώς και οι τοποθετήσεις δημοτικών συμβούλων. Ιδιαίτερη ήταν η τοποθέτηση του κ. Θάνου Μιχελλόγονα, ο οποίος μίλησε για στρατηγικές μάρκετινγκ αναφορικά με την «εκπαίδευση» των δημοτών και της αποδοχής του έργου από το κοινό. Τοποθέτηση που βρήκε σύμφωνο το σύνολο των παρευρισκόμενων στην συζήτηση.
Ολοκληρώνοντας τον κύκλο των συζητήσεων, η πρόεδρος του Ινστιτούτου Σπάρτης κ. Αναστασία Κανελλοπούλου τόνισε πως οι τοπικοί φορείς πρέπει να δώσουν πρόσβαση στους πολίτες στις εξαιρετικές μελέτες των Καθηγητών, ώστε να κατανοήσουν απόλυτα το περιεχόμενό τους. «Μετά την αναλυτική σας παρουσίαση, δεν μπορεί κανείς να πει ότι δεν γνωρίζει. Εμείς σήμερα πρέπει να πάρουμε την πόλη και να την πάμε 200 χρόνια μπροστά. Να της δώσουμε ταυτότητα μέσα από τις επεμβάσεις που θα κάνουν διακριτό το ιστορικό της κέντρο και που θα μπορέσουν να αποσυμφορήσουν το άθλιο κέντρο από την κίνηση των οχημάτων, στο οποίο δεν γίνεται ως σήμερα καμία επέμβαση. Συμφωνούμε ότι κάτι πρέπει να γίνει και να γίνει άμεσα. Οι μελέτες έχουν δώσει πολύ χρήσιμα στοιχεία για οποίον θέλει να λάβει αποφάσεις στηριζόμενος σε στερεές βάσεις», τόνισε η κ. Κανελλοπούλου. Η ίδια συνέχισε λέγοντας πως «πρέπει να παρθούν πολιτικές αποφάσεις για να μην τιναχτούν στον αέρα όσα έχουν αποφασιστεί. Πρέπει όλοι μαζί να βάλουμε πλάτη. Η πόλη πρέπει να αλλάξει. Και όταν η πόλη αρχίσει να αλλάζει τότε και ο κόσμος θα αρχίσει να καταλαβαίνει που πάμε». Η πρόεδρος του Ινστιτούτου Σπάρτης τόνισε ότι πρέπει να γίνει προσπάθεια ώστε να υιοθετηθούν λύσεις για όλους τους προβληματισμούς, και πως ο κόσμος θα πρέπει να κατανοήσει και ποια θα είναι η μεταβολή της αξίας της γης τους, για να εισπράξουν και το οικονομικό συμφέρουν που θα επιφέρει το έργο. «Δεν είναι εύκολο να υιοθετήσει ο κόσμος τις μεγάλες αλλαγές, αλλά πρέπει να του δώσουμε την ενημέρωση και το χρόνο για να μπορέσει να προσαρμοστεί», ολοκλήρωσε η κ. Κανελλοπούλου, ευχαριστώντας θερμά τους συμμετέχοντες.
