![Η Άννα κι η Παναγία του Δερματά[1] ή Δερματούσα (Ζάκυνθος)](/media/k2/items/cache/d84231e9d44503e1f368a78be1606fc2_XL.jpg)
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα κορίτσι, η Άννα. Ζούσε στη Ζάκυνθο. Ήθελε να πάει στο σπίτι της βάβως της σε κοντινό χωριό. Η βάβω έλεγε στην Άννα πράματα που μόνο οι γιαγιάδες ξέρουν. Της μιλούσε για την ιστορία του νησιού, της έλεγε παραμύθια, μύθους και παραδόσεις του τόπου. Η Άννα την αγαπούσε πολύ.
Μια μέρα του Αυγούστου η Άννα είπε στη μάνα της: «Θέλω να πάω στη βάβω». «Δεν θα πας τόσο δρόμο μοναχή σου, Άννα. Θα έρθει μαζί κι ο αδερφός σου». Η Άννα είπε: «Ας έρθει!».
Η μάνα φώναξε τον Γιάννη, και είπε: «Παλικαράκι μου, σέλωσε το μουλάρι και πήγαινε με την Άννα στη βάβω σας. Θα βοηθήσεις τη γιαγιά να ποτίσει το περιβόλι». «Εντάξει, μάνα! Τρέχω να ετοιμάσω το μουλάρι. Πες στην Άννα, θα την περιμένω».
Έτσι κι έγινε. Τα παιδιά ξεκίνησαν καβάλα στο μουλάρι. Εκεί που προχωρούσαν, η Άννα είδε ένα μονοπάτι που έβγαζε σε μια πετρόχτιστη πύλη. Ρώτησε τον Γιάννη: «Εδώ είναι μοναστήρι;» «Ναι, Άννα, είναι η μονή της Παναγίας της Δερματούσας. Στο γυρισμό θα δούμε την εκκλησιά. Είναι παλαιά. Ο τόπος γύρω από τη μονή είναι γεμάτος κυπαρίσσια και πεύκα. Κι η εικόνα της Παναγιάς είναι σαν ζωντανή, έτοιμη να μιλήσει».
«Γιατί τη λένε Παναγία Δερματούσα, αδερφέ; «Υπάρχει μια ιστορία για την ονομασία της εικόνας, Άννα. Λένε πως ένας βοσκός, που γύρευε βοσκοτόπι για τα πρόβατά του, πέρασε μια μέρα του καλοκαιριού από δω. Βρήκε πάνω σε δέντρο τυλιγμένη μέσα σε ένα κομμάτι δέρμα την εικόνα της Παναγιάς. Σαν ξετύλιξε το δέρμα, ο βοσκός τα έχασε. Έπεσε χάμω και προσκύνησε την Παναγία που τον αξίωσε να βρει την εικόνα Της. Είπε: «Έτσι, θέλησες να φανερωθείς σε μένα τον ανάξιο, Παναγιά μου; Ντυμένη μέσα σε δέρμα; Θα σε ονομάσω ‘‘η Κυρά του Δερματά’’. Ύστερα ο βοσκός ειδοποίησε τους ντόπιους πως βρήκε την εικόνα.
«Πως χτίστηκε το μοναστήρι, Γιάννη;» Δεν ξέρω, αλλά στέκει εδώ από τον 16ο αιώνα». Η Άννα είπε: «Μακάρι να βρούμε ανοιχτή την εκκλησιά στο γυρισμό, για να προσκυνήσουμε».
Δρόμο πήραν, δρόμο άφησαν τα δύο αδέρφια κι έφτασαν στο χωριό της βάβως. Χτύπησαν την πόρτα κι εκείνη άνοιξε. «Μόνα σας ήρθατε ως εδώ;» ρώτησε. Τα παιδιά έγνεψαν ‘‘ναι’’ και μπήκαν μέσα. Το σπίτι έλαμπε από πάστρα και μυρωδιά λεβάντας. Η βάβω κέρασε τα εγγόνια της γλυκό νεραντζάκι. Ο Γιάννης είπε: «Πάω να περιποιηθώ το περιβόλι, βάβω. Η Άννα πεθύμησε να σε δει. Θέλει να της πεις ιστορίες και παραμύθια. Μόνο εσύ, λέει, τα διηγείσαι καλά».
Τότε η βάβω άρχισε να διηγείται στην Άννα ένα παραμύθι: «Κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη, δώσε κλώτσο να γυρίσει, παραμύθι να αρχινήσει…». Έπειτα ξεκίνησε να της μιλάει για την ιστορία της Ζακύνθου και την επανάσταση του 1821: «Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης[2] έφτασε στη Ζάκυνθο το 1806 σαν πρόσφυγας μαζί με τη φαμελιά του. Φιλοξενήθηκε τότε από τον κόντε του νησιού Διονύσιο Ρώμα…».
Όταν γύρισε ο Γιάννης από το περιβόλι, η βάβω είπε: «Τελείωσες με τον μπαξέ; Εμείς τα είπαμε με την Άννα. Θα γεμίσω ένα καλάθι με κηπευτικά να πάτε στη μάνα σας». Τα παιδιά πήραν το καλάθι, αποχαιρέτησαν τη βάβω και ξεκίνησαν για το χωριό τους.
Σαν έφτασαν έξω από τη μονή της Παναγίας της Δερματούσας, η Άννα είπε: «Να κατέβουμε… Θέλω να δω τον τόπο». Έτσι κι έκαναν. Βρήκαν την πόρτα της εκκλησιάς ανοιχτή. Μέσα ήταν μια γυναίκα που σκούπιζε. Η Άννα είπε: «Ήρθαμε να δούμε το εκκλησάκι και να προσκυνήσουμε την Παναγία τη Δερματούσα». Η γυναίκα τους λέει: «Να σας φυλάει η Παναγία, παιδιά μου. Η εικόνα Της είναι παλαιά και θαυματουργή. Βρέθηκε γύρω στα 1400. Παριστάνει την Παναγία Βρεφοκρατούσα». Η Άννα και ο Γιάννης προσκύνησαν την εικόνα και μετά γύρισαν στο σπίτι τους.
Ο Γιάννης είπε στη μάνα του: «Η βάβω σου στέλνει ένα καλάθι με καλούδια». Η Άννα ιστόρησε στη μάνα της για το προσκύνημα στη μονή της Παναγίας της Δερματούσας. Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Δήμητρα Μπουμποπούλου
[1] Το μοναστήρι βρίσκεται στο Άλσος Δέρματα. Η τοποθεσία είναι από τις ωραιότερες της υπαίθρου του νησιού. Λόγκοι από κυπαρίσσια, πουρνάρια, λιοστάσια, περιβόλια, πηγές και πλούσια βλάστηση, αγκαλιάζουν από κάθε πλευρά τα απομεινάρια των έρημων τοίχων του ιερού χώρου. / Στην εκκλησία υπάρχουν τρία κειμήλια εικόνες: η Εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η Εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Πρόδρομου και η Εικόνα του Αρχαγγέλου που κρατά Σταυρό.
[2] Πηγή: διαδίκτυο: www.imerazante.gr - Ο Γέρος του Μοριά κατέφυγε στη Ζάκυνθο, το Μάιο του 1806, όπου φιλοξενήθηκε από το φίλο του κόντε Διονύσιο Ρώμα. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης προσέφερε αξιόλογες υπηρεσίες στους κυρίαρχους της Επτανήσου, Ρώσους, Γάλλους και Άγγλους. Οι τελευταίοι, όταν κατέλαβαν τα νησιά, το 1815, διέλυσαν τα μισθοφορικά στρατεύματα, οπότε ο απόστρατος ταγματάρχης ασχολήθηκε με τη μόρφωση των παιδιών του (είχαν δάσκαλο τον Αντώνιο Μαρτελάο) και την προετοιμασία του Αγώνα. / Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Παναγιώτη Παπαγεωργίου (Αναγνωσταρά), την 1η Δεκεμβρίου 1818, στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου των Λατίνων, ενώ κατήχησε το γιο του, Πάνο, στις 20 Δεκεμβρίου, και τον Πελοποννήσιο έμπορο Νικόλαο Πονηρόπουλο. / Η μύηση γινόταν στο διπλανό, από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, κελί του Άνθιμου Αργυρόπουλου, όπου υπήρχε η εικόνα του Ιησού, ένθρονου, με τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο αριστερά και τη Θεοτόκο και τον Άγιο Γεώργιο δεξιά, στην οποία ορκίζονταν οι Φιλικοί.