Η κυβέρνηση προχωρά σε μια από τις πιο κρίσιμες αναδιαρθρώσεις των τελευταίων δεκαετιών στον χώρο της πολεοδομίας, μεταφέροντας τις Πολεοδομίες από τους δήμους στο Κτηματολόγιο.
Παρά τις διακηρύξεις για ψηφιακή απλοποίηση, ταχύτερη εξυπηρέτηση και περισσότερη διαφάνεια, η πραγματικότητα είναι διαφορετική: Οι δήμοι αποψιλώνονται, οι αρμοδιότητες κατακερματίζονται και η εξουσία συγκεντρώνεται στο κεντρικό κράτος, υπονομεύοντας τον δημόσιο έλεγχο και τη δημοκρατική συμμετοχή.
Τι αλλάζει
• Δημιουργία Κέντρων Δόμησης που αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ), των Τμημάτων Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών και των Ελέγχων Κατασκευών.
• Στους δήμους παραμένει μόνο το Τμήμα Πολεοδομικού Σχεδιασμού, χωρίς ουσιαστική σύνδεση με την οικοδομική δραστηριότητα.
• Αφαίρεση πολύτιμου προσωπικού, κυρίως μηχανικών, ειδικότητα που ήδη λείπει σε πολλές περιφερειακές περιοχές.
Η ψηφιακή πρόφαση
• Υπηρεσίες μίας στάσης (one-stop-shop) για πολίτες και μηχανικούς.
• Πλήρης ψηφιακή διαλειτουργικότητα και ενιαία νομοθεσία.
• Κεντρικός συντονισμός των Κέντρων Δόμησης και αξιοποίηση υφιστάμενων Κτηματολογικών Γραφείων.
Παρά τις υποσχέσεις, η συγκέντρωση των διαδικασιών σε λίγα χέρια περιορίζει τον δημόσιο έλεγχο, αποδυναμώνει τη διαφάνεια και αφήνει τους πολίτες απομακρυσμένους από τη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους.
Η ΚΕΔΕ προειδοποιεί:
• Τα προβλήματα των Πολεοδομιών –υποστελέχωση, καθυστερήσεις, διαφθορά– δεν οφείλονται στους δήμους, αλλά στο κεντρικό κράτος.
• Πολυνομία, έλλειψη χωροταξικών σχεδίων και αντισυνταγματικά νομοθετικά πλαίσια δημιούργησαν τις αδυναμίες που τώρα επιχειρεί η κυβέρνηση να διαχειριστεί συγκεντρωτικά.
• Χωρίς ενίσχυση με προσωπικό και αρμοδιότητες, οι δήμοι δεν μπορούν να λειτουργήσουν τις Πολεοδομίες αποτελεσματικά.
Κίνδυνοι για πολίτες και δήμους
• Αποψίλωση των δήμων: Αφαίρεση αρμοδιοτήτων και προσωπικού.
• Συγκέντρωση εξουσίας: Οι αποφάσεις και η πληροφορία συγκεντρώνονται σε κεντρικό επίπεδο.
• Μείωση δημοκρατικής συμμετοχής: Οι πολίτες απομακρύνονται από τις διαδικασίες που επηρεάζουν τη ζωή τους.
Συμπερασματικά, η μεταφορά των Πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο αποτελεί μια επικίνδυνη στροφή προς τη συγκεντρωτική διοίκηση. Η κυβέρνηση υπόσχεται ψηφιακή αναβάθμιση και ταχύτερη εξυπηρέτηση, αλλά η πραγματικότητα είναι σαφής: αποψιλώνει τους δήμους, αφαιρεί εξουσίες και συγκεντρώνει τον έλεγχο στο κεντρικό κράτος, στερώντας από τις τοπικές κοινωνίες τη δυνατότητα να συμμετέχουν ουσιαστικά στη διαχείριση της γης τους.
Οι πολίτες δεν γίνονται καλύτερα εξυπηρετούμενοι· απλώς παρακολουθούν να συρρικνώνεται η δημοκρατική συμμετοχή και να υπονομεύεται η διαφάνεια. Αυτή η μεταρρύθμιση δεν είναι πρόοδος, αλλά συγκέντρωση εξουσίας υπό το πρόσχημα της ψηφιοποίησης –και η τοπική αυτοδιοίκηση πληρώνει το βαρύ τίμημα.
