Έντονη πολιτική και θεσμική αντιπαράθεση έχει προκαλέσει η κυβερνητική εξαγγελία για την υπαγωγή των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) στο Κτηματολόγιο, αφαιρώντας την ευθύνη από τους δήμους. Η πρωτοβουλία, που παρουσιάστηκε από τον πρωθυπουργό στην πρόσφατη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), φαίνεται ότι βρίσκει απέναντι το σύνολο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), η ΓΣ της οποίας εκπροσωπεί και τους 5 δήμους της Λακωνίας, δηλώνει αποφασισμένη να μπλοκάρει τη διοικητική πράξη, προαναγγέλλοντας ακόμη και προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), μετά από πρόταση του αντιπροέδρου Γρηγόρη Κωνσταντέλου. Όπως υποστηρίζει, η αλλαγή αυτή παραβιάζει το άρθρο 102 του Συντάγματος, το οποίο κατοχυρώνει τις πολεοδομικές αρμοδιότητες ως «τοπική υπόθεση». Οι δήμαρχοι επισημαίνουν ότι η διαχείριση ζητημάτων όπως οι όροι δόμησης και οι χρήσεις γης συνδέεται άμεσα με την καθημερινότητα των πολιτών και την ταυτότητα των πόλεων.
«Θα αντισταθούμε με κάθε τρόπο και μέσο»
Τις προάλλες συνεδρίασε το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), υπό την προεδρία του Λάζαρου Κυρίζογλου. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο μείζον ζήτημα της ενδεχόμενης μεταφοράς των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) στο Κτηματολόγιο, θέμα για το οποίο ακολουθεί η σχετική ομόφωνη απόφαση του ΔΣ. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ εξέφρασε με σαφήνεια τη συλλογική και αδιαπραγμάτευτη θέση της Ένωσης: «Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι. Εκφράζουμε την πλήρη αντίρρησή μας στην αφαίρεση της αρμοδιότητας των πολεοδομιών από τους δήμους και τη μεταφορά τους στο Κτηματολόγιο. Στέλνουμε σαφές μήνυμα: η ΚΕΔΕ θα αντισταθεί με κάθε τρόπο και κάθε μέσο». Υπογράμμισε δε πως, «τα ζητήματα των Πολεοδομιών αποτελούν εξόχως τοπικές υποθέσεις, όπως διασφαλίζεται από το άρθρο 102 του Συντάγματος. Η ΚΕΔΕ δεν πρόκειται να αποδεχθεί καμία απόπειρα αποδυνάμωσης του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Εφόσον απαιτηθεί, θα προσφύγουμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας». Ο κ. Κυρίζογλου τόνισε επίσης ότι δεν υποχωρεί «εκατοστό πίσω από τα ψηφίσματα» της ΚΕΔΕ και έφερε ως παραδείγματα, το τέλος ταφής και την αλλαγή του τρόπου κατανομής των ΚΑΠ, προσθέτοντας ότι το ίδιο θα συμβεί και στο ζήτημα των ΥΔΟΜ.
Ζήτημα συνταγματικής τάξης
για κρίσιμες «τοπικές υποθέσεις»
Με απόφασή του στις 17/9, το ΔΣ της ΚΕΔΕ εκφράζει την «κάθετη και κατηγορηματική του αντίθεση με την πρόσφατη κυβερνητική εξαγγελία στη ΔΕΘ, για μεταφορά της αρμοδιότητας των Πολεοδομιών στο κεντρικό κράτος και συγκεκριμένα, στο Κτηματολόγιο». Για την ΚΕΔΕ, όπως επισημαίνεται, «είναι καταρχήν ζήτημα συνταγματικής τάξης, αφού οι αρμοδιότητες που ασκούν οι Πολεοδομίες αφορούν, σύμφωνα με το άρθρο 102 του Συντάγματος, αποκλειστικά τοπικές υποθέσεις. Για την Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού αποτελεί “κόκκινη γραμμή” κάθε προσπάθεια να μεταφερθούν εκτός δήμων κρίσιμες και συνταγματικά κατοχυρωμένες αρμοδιότητες που αφορούν την ποιότητα ζωής των πολιτών και τη φυσιογνωμία των πόλεων μας, όπως είναι ο καθορισμός των όρων δόμησης και οι χρήσεις γης». Η ΚΕΔΕ σημειώνει ότι, «πρώτη έχει επισημάνει την ανάγκη για τη λειτουργία σύγχρονων Πολεοδομιών, που θα λειτουργούν με το αναγκαίο προσωπικό και με ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο, πάντα όμως ως αρμοδιότητα κι ευθύνη των δήμων».
Οι παθογένειες
Από την Ένωση απορρίπτουν «κατηγορηματικά τον ισχυρισμό ότι η διαφθορά αποτελεί κανόνα για το σύνολο των Πολεοδομιών και των δήμων. Για τα μεμονωμένα φαινόμενα διαφθοράς που πράγματι εμφανίζονται στη λειτουργία κάποιων Πολεοδομιών, δεν ευθύνεται το γεγονός ότι ανήκουν στην ευθύνη των δήμων. Αντίστοιχα, και περισσότερα φαινόμενα παρατηρούνταν κατά το διάστημα που η ευθύνη λειτουργίας τους ανήκε στις κρατικές νομαρχίες, πριν στη συνέχεια μεταφερθούν στον πρώτο βαθμό. Τα φαινόμενα διαφθοράς οφείλονται σε άλλες, πολύχρονες παθογένειες του κράτους, οι οποίες δεν αντιμετωπίζονται απλά με μεταφορά των Πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο», υπογραμμίζει η ΚΕΔΕ και διευκρινίζει τι εννοεί αναφορικά με τις δομικές αδυναμίες:
«● Η έλλειψη χωροταξικών σχεδίων και η ανυπαρξία ενός ξεκάθαρου πλαισίου που θα επιτρέπει σε πολίτες κι επενδυτές να γνωρίζουν πού μπορούν να χτίσουν, τι και με ποιους όρους. Δεν ευθύνονται οι δήμοι αλλά το κεντρικό κράτος που δεν έχουν καταρτιστεί ακόμη τα σχέδια αυτά.
● Η πολυνομία και η έλλειψη ξεκάθαρων αρμοδιοτήτων μεταξύ των βαθμίδων του κράτους.
● Η υποστελέχωση των Πολεοδομιών. Η ΚΕΔΕ συστηματικά ζητά την πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στο δύσκολο έργο τους.
● Η ψήφιση αντισυνταγματικών νομοσχεδίων, για την οποία ασφαλώς δεν ευθύνονται οι δήμοι αλλά το κεντρικό κράτος. Αντισυνταγματικών νομοσχεδίων όπως ο πρόσφατος ΝΟΚ, που κρίθηκαν αντισυνταγματικοί, κατέπεσαν στο ΣτΕ και έχουν δημιουργήσει μεγάλη αναταραχή στην αγορά γης».
Η ΚΕΔΕ θεωρεί ότι «με βάση τα πραγματικά δεδομένα που παραθέτουμε, δεν αντιλαμβανόμαστε πώς το κεντρικό κράτος θα κάνει καλύτερα τη δουλειά όσον αφορά τις πολεοδομίες, όταν σε δικά του λάθη και παραλείψεις οφείλονται προβλήματα, όπως η μη ολοκλήρωση ως σήμερα της λειτουργίας του Κτηματολογίου, η έλλειψη χωροταξικών πλαισίων, η προώθηση και ψήφιση αντισυνταγματικών νομοθετικών ρυθμίσεων, κλπ». Και διαμηνύει η ηγεσία της Ένωσης: «Είμαστε απολύτως κατηγορηματικοί πως οι δήμοι μπορούν, αν έχουν τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία και το προσωπικό, να λειτουργήσουν καλύτερα από όλους τις Πολεοδομίες, με μεγαλύτερη διαφάνεια κι αποτελεσματικότητα».
Οι ενέργειες προς αποτροπή
Στο πλαίσιο αυτό και για να αποτρέψει την απόφαση για μεταφορά των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο, η ΚΕΔΕ ομόφωνα αποφάσισε τα παρακάτω:
«- Την ανάληψη μιας σειράς επικοινωνιακών δράσεων, με χρήση των κατάλληλων μέσων, με στόχο την ενημέρωση της κοινής γνώμης σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει στην καθημερινότητα των πολιτών και τη φυσιογνωμία των πόλεων μας, η μεταφορά των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο.
- Τη συνάντηση της ΕΕ της ΚΕΔΕ με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος αλλά και το σύνολο των πολιτικών κομμάτων, προκειμένου να ενημερωθούν για τις θέσεις μας πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.
- Τη συνάντηση αντιπροσωπείας της ΚΕΔΕ με επιστημονικούς φορείς, όπως το Προεδρείο του ΕΜΔΥΔΑΣ, για την ανάληψη κοινών δράσεων πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.
- Την προετοιμασία από πλευράς ΚΕΔΕ όλων των απαραίτητων ενεργειών, προκειμένου να υπάρξει προσφυγή κατά διοικητικών πράξεων υλοποίησης της επικείμενης νομοθέτησης της μεταφοράς των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο».
Υποστελέχωση ΥΔΟΜ στη Λακωνία
Όσον αφορά τα κενά στις Πολεοδομίες που θέτει και η ΚΕΔΕ, σύμφωνα με πληροφορίες, οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) λακωνικών δήμων, αντιμετωπίζουν προβλήματα υποστελέχωσης, καθώς λίγοι εξειδικευμένοι υπάλληλοι καλούνται να διαχειριστούν έναν συνεχώς αυξανόμενο όγκο υποθέσεων. Η πίεση αυτή καθιστά δυσχερή την εξυπηρέτηση, ενώ παράλληλα περιορίζει τη δυνατότητα για λεπτομερή έλεγχο και διασφάλιση των διαδικασιών. Οι εργαζόμενοι καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες, αλλά η έλλειψη προσωπικού παραμένει «αγκάθι» στη εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών. Για παράδειγμα, ο Δ. Σπάρτης παρέχει, επισήμως, διοικητική υποστήριξη στους Δήμους Ευρώτα κι Ελαφονήσου, γεγονός που επιφορτίζει τους αρμόδιους υπαλλήλους με υποθέσεις συνολικά 3 ΟΤΑ, οι οποίοι απέχουν σημαντικά σε απόσταση μεταξύ τους. Το ζήτημα είχε αναδείξει τον περασμένο Μάρτιο, με παρέμβασή της, και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΕΜΔΥΔΑΣ) ζητώντας προσλήψεις.
