Παναγία Μεγαλομάτα ή Δημοκρανιώτισσα[1] (Ανατολική Θράκη)

Το παραμυθοδιήγημα της εβδομάδας στον «Λακωνικό Τύπο»

Πέμπτη, 24 Μάρτιος 2022 19:08 | | E-MAIL ΕΚΤΥΠΩΣΗ
Παναγία Μεγαλομάτα ή Δημοκρανιώτισσα[1] (Ανατολική Θράκη)

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα γεροντάκι, ο Φωκίωνας. Ζούσε με τη γριά του σε ένα χωριό της Μακεδονίας, την Κότσανη. Ήταν πρόσφυγας από ένα χωριό της Προποντίδας, τα Δημοκράνια. Ο Φωκίωνας ήρθε από την  Ανατολική Θράκη στην Κότσανη μαζί με άλλους συμπατριώτες του. Του άρεσε να διηγείται ιστορίες από τα μέρη του στα παιδιά του χωριού. Κι εκείνα αγαπούσαν τις διηγήσεις του.

Ένα χειμωνιάτικο βράδυ, ένα γειτονόπουλο του Φωκίωνα χτύπησε την πόρτα του και είπε: «Θέλω να μου πεις, παππού, την ιστορία της εικόνας της Παναγιάς μας». «Την ιστορία της Μεγαλομάτας θες, μικρέ μου; Έλα κάθισε κοντά στο παραγώνι. Θα ψήσουμε κάστανα κι ύστερα θα στην ιστορήσω».

Έτσι, ο Φωκίωνας ετοίμασε τη θράκα, έψησε τα κάστανα και είπε στο παιδί: «Χαίρομαι, που ήρθες. Θα έχεις ακούσει ότι η εικόνα της Παναγιάς μας είναι θαυματουργή. Τη λένε Μεγαλομάτα ή Δημοκρανιώτισσα . Κανείς δεν γνωρίζει  ποιος τη ζωγράφισε, ούτε πώς βρέθηκε στο χωριό μου, στα Δημοκράνια Ανατολικής Θράκης. Μα ήταν ονομαστή εκεί».

«Παππού, το χωριό σου δεν είναι η Κότσανη;» «Όχι, μικρέ μου! Εδώ ήρθα, μετά». «Γιατί, παππού;» «Γιατί οι Τούρκοι συμφώνησαν με την ελληνική κυβέρνηση να φύγουμε όλοι οι Δημοκρανιώτες από τον τόπο μου. Τότε, δεκαπέντε μέρες πριν το ξεριζωμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, η εικόνα της Παναγίας της Δημοκρανιώτισσας, σαν από θαύμα, χάθηκε από την εκκλησία του χωριού μας. Όλοι ψάχναμε να τη βρούμε. Το πήραμε για κακοσημαδιά. Κι έφτασαν τα κακά νέα. Ο ελληνικός στρατός έχασε τον πόλεμο στα βάθη της Μικρασίας. Αυτό  ζημίωσε όσους ζούσαν εκεί, μα και στον τόπο μου. Έπρεπε να φύγουμε χωρίς τη θέλησή μας».

 «Παππού, τι έγινε με την εικόνα της Παναγιάς;» «Τη βρήκε, παιδί μου, ένας βοσκός κάτω από μια ελιά. Ειδοποίησε τους άλλους Δημοκρανιώτες, τον παπά και την πήρανε. Όταν έφθασε  η διαταγή να φύγουμε από το χωριό, πήραμε ό,τι μπορούσαμε να κουβαλήσουμε. Ανεβήκαμε στο καράβι, που θα μας έφερνε στην Ελλάδα. Την εικόνα της Παναγίας την αφήσαμε στην εκκλησία. Ήταν βαριά και δεν μπορούσαμε να τη μεταφέρουμε. Μα τότε έγινε κάτι ολότελα ανεξήγητο. Το καράβι μας δεν ξεκινούσε να φύγει. Ο καπετάνιος είπε: ‘‘Τέτοιο πράμα δε μου έχει ξανατύχει’’.

Τότε ένας συγχωριανός μου, άνθρωπος πιστός, ο Γκουντερίδης φώναξε: ‘‘Βρε παιδιά, που αφήσαμε τη Μεγαλομάτα μας; Για τούτο δεν ξεκινάει το καράβι;’’ Πήδηξε από το καράβι για να την φέρει. Από πίσω του έτρεξα εγώ με τον Δημόκριτο  για να τον βοηθήσουμε. Πήγαμε στο χωριό, για να πάρουμε τη Μεγαλομάτα.

Στο μεταξύ οι Τούρκοι των διπλανών χωριών είχαν μπει στα Δημοκράνια. Λεηλατούσαν τα Ελληνικά σπίτια. Εμείς μπήκαμε στην εκκλησία και φτάσαμε μπροστά από την Παναγιά. Τότε είδαμε ότι Τούρκοι είχαν βγάλει το ασημένιο περίβλημά της μαζί με τα τάματα . Πήραμε την εικόνα και βγήκαμε στο δρόμο. Οι Τούρκοι έτρεχαν σαν τρελοί κι εμείς προσευχόμασταν για τη σωτηρία μας. Μπορούσαν να μας κάνουν κακό. Τους ανήκε πια το χωριό μας. Είχαμε πόλεμο… μην το ξεχνάς, παιδί μου.

Τότε η Μεγαλομάτα έκανε το θαύμα της. Οι Τούρκοι, σαν μας είδαν να κρατάμε την εικόνα, σταμάτησαν. Έβγαλαν τα σκουφιά τους και υποκλίνονταν μπροστά Της. Εμείς τα χάσαμε. Σαν νιώσαμε τον κίνδυνο και τη μεσολάβηση της Παναγίας, τρέξαμε και μπήκαμε στο καράβι. Τούτη τη φορά το καράβι ξεκίνησε κι έτσι φτάσαμε στην Καβάλα. Μετά ήρθαμε στην Κότσανη. Σαν πέρασε καιρός, χτίσαμε οι Δημοκρανιώτες μια μεγάλη εκκλησία, όπου βάλαμε τη θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς. Από τότε βρίσκεται εδώ και συνεχίζει να θαυματουργεί».

Το αγόρι είπε στον Φωκίωνα: «Ωραία η ιστορία σου παππού. Θα μου πεις και για τα θαύματα της Παναγιάς;» Το γεροντάκι αποκρίθηκε: «Αυτά θα σου τα πω άλλη φορά, γιατί θέλω να ξαποστάσω. Βλέπεις είμαι γεροντάκι και κοιμάμαι νωρίς». Το αγόρι αποχαιρέτησε τον Φωκίωνα με μια αγκαλιά. Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.

Δήμητρα Μπουμποπούλου


[1] Πηγή: διαδίκτυο: users.sch.gr - Τα Δημοκράνια [Güzelce]   είναι από τα χωριά της παραθαλάσσιας περιοχής της Προποντίδας. Την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών έως τις αρχές του 1950 ονομάζονταν Τσόπλουτζα. Σήμερα ονομάζεται Güzelce. Οι σημερινοί Τούρκοι κάτοικοι του χωριού υποστηρίζουν ότι παλιότερα το χωριό βρισκόταν βορειοδυτικά γύρω στα 200 μέτρα. Υπέστη καθίζηση και οι κάτοικοί του έκτισαν τα σημερινά Δημοκράνια στο ύψωμα. / Οι κάτοικοι των Δημοκρανίων ήταν αμπελουργοί, ψαράδες και γεωργοί. Στα Δημοκράνια τα έτη 1910-1912 ζούσαν 505 Έλληνες και το 1920 κατοικούσαν 446  Έλληνες.

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΟΛΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΒΙΒΛΙΟ
του Ανδρέα Πετρουλάκη
Το κλίκ της ημέρας
του Ανδρέα Πετρουλάκη

Πρόσφατα Νέα

Koutsoviti

Η δική σας είδηση