Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παλικάρι, ο Ανδρόνικος. Ζούσε σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της Κρήτης με τους γονιούς του. Ήθελε να πάει στην εκκλησιά της Παναγίας της Τριμάρτυρης στα Χανιά στις 21 Νοεμβρίου, στη γιορτή των Εισοδίων. Αγαπούσε την Παναγιά κι ένιωθε πως αποκρινόταν πάντα στις προσευχές του.
Ένα πρωί του φθινοπώρου ο Ανδρόνικος είπε στον πατέρα του: «Θα χρειαστώ το άλογο. Έχω κάμει τάμα να πάω στα Χανιά στην εκκλησιά της Παναγίας, που γιορτάζει». «Να πάρεις το άλογο και να πας, γιε μου. Να γυρίσεις πριν το δειλινό». Το παλικάρι είπε: «Σε ευχαριστώ, πατέρα!»
Έτσι, ο Ανδρόνικος δρόμο πήρε, δρόμο άφησε για τα Χανιά. Καθώς πήγαινε, συναντά μια χήρα γυναίκα, που τράβαγε με τριχιές δύο κατσίκες. Τον ρώτησε: «Για την πόλη πας, παλικάρι τόσο πρωί;» «Θέλω, κυρούλα, να πάω στην εκκλησιά της Παναγιάς Τριμάρτυρης, για να προσκυνήσω. Γιορτάζει σήμερα». «Καλά λες, παλικάρι! Ξέρεις γιατί τη λένε Τριμάρτυρη;» «Δεν κατέχω, κυρούλα!» «Γιατί τα τρία κλίτη της εκκλησιάς, παλικάρι, είναι αφιερωμένα στον Άγιο Νικόλαο, στην Παναγία, και στους τρεις Ιεράρχες. Έχει θαυμαστή ιστορία η εκκλησιά. Τα χρόνια της Τουρκιάς οι Οθωμανοί την είχαν κάμει σαπωνοποιείο».
Ο Ανδρόνικος είπε: «Τούτο δεν το ήξερα». Η γυναίκα είπε: «Βέβαια, έτσι είναι μαθές! Εκεί που είναι σήμερα το καμπαναριό, ήταν το καζάνι πού έβραζαν τα υλικά, για να φτιάξουν το σαπούνι. Σε μια αποθήκη μέσα στο σαπωνοποιείο είχαν βάλει οι χριστιανοί την εικόνα των ‘‘Εισοδίων της Παναγίας’’. Μπροστά της άναβαν πάντα ένα καντήλι, με την ανοχή του Τούρκου Πασά, που διοικούσε τότε τα Χανιά»[1]. «Και τι έγινε το σαπωνοποιείο, κυρούλα; Το έκαμαν πάλι εκκλησιά όταν ελευθερώθηκε η Κρήτη;»
«Αμ, εσύ κοπέλι, δεν ξέρεις για το θαύμα και την εμφάνιση της Παναγιάς! Θα σου το ειπώ. Στα μέσα του 19ου αιώνα στο σαπωνοποιείο δούλευε ένας άντρας που λεγόταν Τσερκάκης. Του εμφανίστηκε η Παναγία σε όραμα και είπε: ‘‘Φύγε, γιατί δε θέλω το σπίτι μου να είναι σαπουναριό’’. Αυτός πήρε μαζί του την εικόνα κι έφυγε. Μήτε ξαναφάνηκε εκεί! Πέρασε καιρός και το παιδί του Μουσταφά Ναϊλί πασά δεν πρόσεξε κι έπεσε στο πηγάδι κοντά στην εκκλησιά. Ο Μουσταφά Πασάς ζήτησε τη βοήθεια της Παναγίας. Είπε: ‘‘Παναγία των χριστιανών, σώσε το παιδί μου και θα επιστρέψω το σαπωνοποιείο στους ντόπιους’’.
Έτσι η Παναγία, που σπλαχνίστηκε τον Τούρκο, έκανε το θαύμα της κι έσωσε το παιδί. Τότε ο πασάς έδωσε το σαπωνοποιείο στους χριστιανούς, για να κτίσουν καινούρια εκκλησιά. Η είδηση έφτασε στα αφτιά του Τσερκάκη, που είχε πάρει την εικόνα των ‘‘Εισοδίων της Παναγίας’’. Ευθύς την επέστρεψε στην εκκλησιά[2]. Αυτήν τη θαυματουργή εικόνα θα πας τώρα να την ιδείς από κοντά, ορέ κοπέλι».
«Σε ευχαριστώ, κυρά, για την ιστόρησή σου. Να είσαι καλά!» «Εσύ, να είσαι γερός, παλικάρι μου!» Ύστερα ο Ανδρόνικος αποχαιρέτησε τη γυναίκα και τράβηξε το δρόμο του.
Σαν έφτασε στα Χανιά το παλικάρι, έμαθε που βρισκόταν η Παναγία η Τριμάρτυρη. Ξεπέζεψε έξω από την εκκλησιά, σιγούρεψε το άλογό του και μπήκε μέσα. Άναψε κεριά για τους γονιούς του. Μετά γονάτισε και προσκύνησε την εικόνα των ‘‘Εισοδίων της Παναγίας’’. Γαλήνεψε… Κι έζησε αυτός καλά κι εμείς καλύτερα.
Δήμητρα Μπουμποπούλου
[1] Πηγή: διαδίκτυο: explorecrete.com
[2] Πηγή: διαδίκτυο: explorecrete.com - Ο ναός είχε μόλις τελειώσει, όταν με την επανάσταση του 1897 έπαθε ζημιές και ανακαινίστηκε με έξοδα του τσάρου της Ρωσίας σαν έμπρακτη συγνώμη προς το λαό των Χανίων για τον ρωσικό βομβαρδισμό στο Ακρωτήρι. Δωρεά του τσάρου είναι και η καμπάνα της εκκλησίας.
