Η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σιωπηλή κρίση: οι νέοι αγρότες αποθαρρύνονται, εγκαταλείπουν ή αποφεύγουν να εισέλθουν στον πρωτογενή τομέα, παρά τις πολιτικές στήριξης. Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει νέες στρατηγικές για την ανανέωση του γερασμένου αγροτικού πληθυσμού, η απουσία επαρκούς χρηματοδότησης θέτει σε κίνδυνο την εφαρμογή τους.
Η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη να δαπανήσουν το 6% των κονδυλίων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για την ενίσχυση των νέων αγροτών, διπλάσιο από το τρέχον ποσοστό. Αν τηρηθεί, αυτό θα σημαίνει πάνω από 17 δισ. ευρώ για την περίοδο 2028–2034. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του σχεδίου αμφισβητείται.
Το πρόβλημα είναι βαθύτερο, καθώς πάνω από το 30% των αγροτών είναι άνω των 65 ετών, ενώ λιγότεροι από 12% είναι κάτω των 40. Το κόστος απόκτησης γης, η δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση και οι μεταβαλλόμενοι κανονισμοί δημιουργούν ανυπέρβλητα εμπόδια για τους νέους. Η γη είναι ακριβή. Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, το εκτάριο φτάνει τις 90.000 ευρώ, ενώ οι τράπεζες αρνούνται συχνά να δανείσουν σε άπειρους αγρότες χωρίς ισχυρές εγγυήσεις.
Οι νέοι αγρότες βλέπουν τη γεωργία ως επιχείρηση που πρέπει να εκσυγχρονιστεί, όχι ως παράδοση. Θέλουν σαφείς και σταθερούς κανόνες, πρόσβαση σε τεχνολογίες όπως τα drones και την τεχνητή νοημοσύνη και ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που να επιτρέπει μακροπρόθεσμες επενδύσεις.
Το νέο σχέδιο της Κομισιόν, το οποίο θα παρουσιάσει ο επίτροπος γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν, θέτει ως στόχο τον διπλασιασμό των αγροτών κάτω των 40 ετών έως το 2040. Περιλαμβάνει μέτρα όπως αύξηση της χρηματοδότησης στο 6%, περιορισμός των πληρωμών σε συνταξιούχους, χορήγηση δανείων έως 300.000 ευρώ και φορολογικές/χωροταξικές μεταρρυθμίσεις.
Οι ομάδες νέων αγροτών προειδοποιούν πως η επιτυχία του σχεδίου θα εξαρτηθεί λιγότερο από τις καλές προθέσεις και περισσότερο από τη βούληση των κρατών-μελών να εφαρμόσουν έμπρακτα τις δεσμεύσεις τους. Χωρίς σταθερή στήριξη, κινδυνεύει να χαθεί μια ολόκληρη γενιά παραγωγών, με σοβαρές επιπτώσεις στην αυτάρκεια και την αγροτική ανάπτυξη της Ευρώπης.
