Tο Παυλοπέτρι είναι η αρχαιότερη βυθισμένη πόλη (κατοικήθηκε το 5000 π.Χ.) στον κόσμο και αποτελεί παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.
Βρίσκεται απέναντι από την ομώνυμη παραλία δίπλα στα Βιγκλάφια και απέναντι από την Ελαφόνησο.
Πρόκειται για μια μοναδική στο είδος της πόλη, αφού έχει συγκεκριμένο σχέδιο με δρόμους, κτίρια και νεκροταφείο!
Ανακαλύφθηκε το 1967 από τον Νίκολας Φλέμινγκ (Nicholas Flemming) και χαρτογραφήθηκε το 1968 από ομάδα του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Υπάρχουν τουλάχιστον 15 κτίρια σε βάθος 3 - 4 μέτρων και εκτείνεται σε 9 στρέμματα. Πιθανολογείται ότι η πόλη βυθίστηκε το 1000 π.Χ. Από άλλους θεωρείται ότι το Παυλοπέτρι ποντίσθηκε το 375 μ.Χ. από τον ίδιο σεισμό που κατέστρεψε και το Γύθειο. Σύμφωνα με έρευνα των Ιάκωβου Σταμούλη και Ηλία Κρούπη ο σεισμός αυτός εκτιμήθηκε ότι ήταν έντασης άνω των 7 με 8 ρίχτερ και ότι το ίδιο φαινόμενο συντελέστηκε ταυτόχρονα στον Γέρακα, την Μονεμβασιά και την Πλύτρα, αλλά πιθανόν και στα Κύθηρα. Θεωρείται ότι το παραθαλάσσιο έδαφος σε μεγάλη έκταση μετακινήθηκε και έτσι έγινε αποκοπή της τότε χερσονήσου στην οποία βρισκόταν η Όνου Γνάθος και έτσι δημιουργήθηκε το σημερινό νησί της Ελαφονήσου.
Όπως και να ‘χει, το γεγονός ότι η πόλη βυθίστηκε βοήθησε να διατηρηθούν τα σημερινά ευρήματα εφόσον δεν χτίστηκε ποτέ ξανά μετά την καταστροφή και η περιοχή χρησιμοποιήθηκε για γεωργία. Παρά το γεγονός της φυσικής καταστροφής από το νερό με την πάροδο των αιώνων, η διάταξη της πόλης είναι όπως ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια.. Από τα αποτελέσματα των ερευνών αποδείχθηκε ότι η πόλη ήταν το κέντρο μιας ακμάζουσας βιομηχανίας κλωστοϋφαντουργίας. Επίσης, στην περιοχή βρέθηκαν πολλά μεγάλα πιθάρια από την Κρήτη, γεγονός που προδίδει πως η πόλη ήταν και μεγάλο εμπορικό λιμάνι. Το έργο της ερευνητικής αρχαιολογικής ομάδας συγκεντρώθηκε σε ένα ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε από το BBC 2 το 2011 και προξένησε παγκόσμιο και ζωηρό ενδιαφέρον και θαυμασμό.
Όμως, σήμερα, ο σημαντικός αυτός και μοναδικός στο είδος του αρχαιολογικός χώρος, παγκόσμιας εμβέλειας, βρίσκεται σε κίνδυνο!!!
To World Monuments Fund (διεθνές παρατηρητήριο για τα Μνημεία) έχει ήδη εντάξει (δυστυχώς) το ΠΑΥΛΟΠΕΤΡΙ στην λίστα των Απειλούμενων Μνημείων!
Δηλαδή το Παυλοπέτρι «βρίσκεται στην ίδια μοίρα» με τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία της Παλμύρα της Συρίας, τα οποία καταστρέφονται από τον φανατισμό του ISIS...!!!
Η απειλή για το μοναδικό αυτό μνημείο προέρχεται κυρίως από τα καράβια (εμπορικά και τάνκερ) που αγκυροβολούν παρανόμως στον όρμο των Βατίκων, έχοντας δημιουργήσει εκεί ένα νέο Σκαραμαγκά, σε μια «παρθένα» περιοχή της νοτίου Πελοπονήσσου με τεράστιο οικολογικό αλλά και οικονομικό-ανπτυξιακό ενδιαφέρον.
Το ΠΑΥΛΟΠΕΤΡΙ κινδυνεύει ακόμα και από τις ορέξεις των «κορακιών» και των ιδιωτικών συμφερόντων, τα οποία καραδοκούν (ορισμένα ήδη έχουν πατήσει πόδι στην περιοχή) για να αγοράσουν τον εθνικό πλούτο, προκειμένου, εκμεταλλευόμενα την κρίση και τις συμφωνίες των μνημονίων, να κερδοσκοπήσουν σε βάρος της Εθνικής και Τοπικής Οικονομίας και Ανάπτυξης, του Εθνικού μας Πολιτισμού και του Περιβάλλοντος.
Δυστυχώς, οι "αρμόδιοι" αφήνουν ΚΑΙ απροστάτευτο ΚΑΙ αναξιοποίητο ένα τέτοιο Μνημείο Παγκόσμιας Εμβέλειας, το οποίο θα μπορούσε να έχει γίνει μοχλός ανάπτυξης για τη Λακωνία αλλά και κορυφαίο στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς!
