Μήνας Μάιος πρέπει να ήταν. Ο ήλιος είχε ανεβεί μια οργιά από τις άκρες της ανατολής και είχε αρχίσει να ζεσταίνει τη μέρα. Από πάνω ο Ταΰγετος με αρκετά ακόμη χιόνια στις ψηλές κορυφές του έλαμπε μεγαλοπρεπής. Kαι από γύρω η φύση στις χάρες της. Ατέλειωτη στο μεγαλείο της. Διάσπαρτη με χρώματα και διάχυτη με αρώματα. Τι άλλο καλύτερο σκέφτηκα, για να περιδιαβάσει κανείς και να χαθεί στην ομορφιά των διαδρομών αυτού του μικρού επίγειου παράδεισου, όπου τυχεροί εμείς τον έχουμε στα μέτρα μας ως μέσα και μας ορίζει.
Δεν άργησα. Φώναξα τον άσπρο σκύλο μου. Του πέρασα το λουρί στο λαιμό του για να μπορώ να τον ελέγχω καλύτερα και περπατώντας αργά-αργά, για να μη χάσω τίποτα απ’ όσα χιλιο-ειδωμένα θα συναντούσα, ξεκίνησα πάνω στα γνωστά χνάρια τα χαραγμένα από το χρόνο όμοιων αποδράσεων κι έφτασα στο φαράγγι του Ανακώλου , που αρχίζει 50 μέτρα πάνω από το υπαίθριο αμφιθέατρο του Ξηροκαμπίου.
Το μοναδικό σε ομορφιά φαράγγι κατά τους ξένους περιηγητές. Ξεχωριστό για τους σύγχρονους που έχουν ακούσει γι’ αυτό και τολμούν το πέρασμά του. Εύκολα προσβάσιμο για πεζούς και μικρά οχήματα με σεβασμό όμως στο μεγαλείο του από κάτω ως επάνω. Το περιδιάβηκα ολόκληρο σ’ όλο το μήκος των 1000 μ. περίπου και χάρηκα ιδιαίτερα, γιατί είδα πως το 200 μ. ακροτοίχι, κατά μήκος μέρους της νότιας πλευράς του στενού δρόμου που διασχίζει το φαράγγι, είχε πλήρως ολοκληρωθεί.
Ένα επίμονο παλαιό αίτημα προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση για αποφυγή κινδύνου πτώσης πεζών και οχημάτων στη βαθιά χαράδρα του ποταμού Ερασινού, είχε υλοποιηθεί. Είδα ακόμη και την τσιμεντένια δεξαμενή ύδρευσης πάνω ακριβώς από το αμφιθέατρο. Αυτό των μεγάλων διαστάσεων ακαλαίσθητο κατασκεύασμα στο μάτι της εισόδου προς το φαράγγι, να έχει περιτοιχιστεί με καθαρή πέτρα από το παρακείμενο λατομείο. Και είπα σχεδόν φωναχτά, μπράβο τους!
Τα βήματά μου είχαν αντοχές. Και συνέχισα. Η Βασιλική Οδός είναι και αυτή κοντά στο αμφιθέατρο. Πρόκειται για ένα σωζόμενο τμήμα της οδού, λαξευμένο πάνω σε βράχο μήκους 100 μ. που από την Σπάρτη οδηγούσε στην Καρδαμύλη της Μεσσηνίας, το επίνειο της Σπάρτης, που παραχωρήθηκε στους Σπαρτιάτες από τον αυτοκράτορα της Ρώμης Οκταβιανό.
Το τμήμα αυτό της οδού που ονομάστηκε Βασιλική Οδός προς τιμήν του Οκταβιανού, σώζεται ατόφυο, διερχόμενο ακολούθως από το λεγόμενο Ελληνικό Γεφύρι, που φαίνεται πως κατασκευάστηκε επί τούτου περί το τέλος του 1ου π.Χ. αιώνα και εξακολουθεί έκτοτε να υπάρχει και να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα. Ίσως το μοναδικό εν χρήσει στην Ευρώπη αλλά και πέραν αυτής. Μεγαλόπρεπο και κατασκευαστικά εντυπωσιακό σε παράλληλο βίο με τους αιώνες του χρόνου. Άγνωστο για πολλούς αλλά γνωστό στην ιστορία. Με τον περιβάλλοντα χώρο σε κατάσταση πλήρους απαξίας. Με το στηθαίο κάτω από τα βάθρα του να κινδυνεύει με κατάρρευση.
Κατηφόρισα στην Βασιλική Οδό για να φτάσω κοντά στο ύψος και το μεγαλείο του γεφυριού και στρίβοντας την κοντινή στροφή, έμεινα άφωνος. Μπροστά μου ένα θαύμα. Έτσι όπως το φανταζόμουνα. Ένα μνημείο απόλυτα αποκαταστημένο στην ιστορική του εικόνα και αξία. Κάθισα σε ένα παγκάκι στην άκρη της Βασιλικής Οδού και στην κυριολεξία χόρτασα ικανοποίηση. Και όλο έλεγα και ξανάλεγα μπράβο τους.
Η ώρα περνούσε και έπρεπε να προλάβω το μεσημέρι. Η απόσταση ως το μέγα ελαιόδεντρο της Μούσγας δεν ήταν μικρή και επιταχύνοντας κάπως τον βηματισμό μου, έφτασα σχετικά σύντομα. Δεν μπορούσα να μη χαρώ για μια ακόμη φορά αυτό το μνημείο της φύσης κι ας κουράστηκα λιγάκι. Ακόμη και το σκυλί μου είχε κι αυτό λαχανιάσει, αλλά άξιζε τον κόπο. Είχα φτάσει εκεί που οι διαστάσεις του χρόνου φαίνονται να συνυπάρχουν. Το μέγα ελαιόδεντρο ήταν μπροστά μου. Ξεχωριστό. Σε απόλυτη αντιστοιχία με τις αντοχές των αιώνων. Με τη ζώσα περίμετρό του 0,30μ. πάνω από το έδαφος να αγγίζει τα 14 μέτρα δηλαδή αρκετά μεγαλύτερη από ελαιόδεντρο στο Ρέθυμνο που θεωρείται το μέγιστο όλων στην Ελλάδα, του οποίου η ηλικία έχει υπολογιστεί άνω των 3.000 ετών και η επισκεψημότητά του αγγίζει τα 10.000 άτομα κατ’ έτος.
Κι εκεί που κάθισα σ΄ ένα καλαίσθητο πάγκο δίπλα από μια πέτρινη βρύση και θαύμαζα το μεγαλείο του, η ματιά μου στάθηκε πάνω σε μια ξύλινη πινακίδα και νατο! Εκείνο για το οποίο χρόνια πασχίζαμε με αναφορές στον γραφτό και ηλεκτρονικό τύπο και με αιτήματα προς τους αρμοδίους, ώστε να αναδειχτεί και να προστατευτεί το μέγα ελαιόδεντρο, έγινε πραγματικότητα.
Η πινακίδα το έγραφε καθαρά. Είχε κηρυχθεί διατηρητέο φυσικό μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού και επίσης είχε προταθεί και ως υποψήφιος υπεραιωνόβιος μάρτυρας της αδιάκοπης ιστορίας του τόπου μας στο δίκτυο του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESKO.
Χάρηκα και συγκινήθηκα και μονολογώντας «μπράβο τους, μπράβο τους» έφυγα για να ολοκληρώσω το περιδιάβασμα μιας εξαιρετικής ημέρας, που ανέβασε στα ύψη την εκτίμησή μου, σ΄ αυτούς που έχουν δώσει όρκο σεβασμού και πίστης στο Σύνταγμα της Ελλάδας .
Φεύγοντας από το ελαιόδεντρο της Μούσγας και έμπλεος συναισθημάτων ικανοποίησης και ευχαρίστησης για όλα όσα είχαν προηγηθεί, χωρίς καλά- καλά να το καταλάβω έφτασα στον αρχαιολογικό χώρο του Αγίου Βασιλείου - Ξηροκαμπίου, όπου τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα του μυκηναϊκού ανακτορικού κέντρου. Πρόκειται για σπουδαία αρχαιολογική ανακάλυψη και για τούτο πριν 5-6 χρόνια στο παγκόσμιο αρχαιολογικό συνέδριο της Σαγκάης κατατάχτηκε ως μια εκ των 10 σημαντικών σ΄ όλο τον κόσμο, πλην όμως δεν έτυχε του ανάλογου ενδιαφέροντος από την πλευρά της Πολιτείας, οπότε κάθε σχόλιο περιττεύει.
Το μνημείο τούτο δεν είναι το μόνο. Είναι ευρέως γνωστό πως στην περιοχή τουλάχιστον της Λακεδαίμονος καμμιά σοβαρή αρχαιολογική ανασκαφή δεν έχει υποστηριχτεί, αλλά ούτε και ανάλογο του ιστορικού της κλέους αρχαιολογικό ενδιαφέρον έχει επιδειχτεί, παρά την βεβαιωμένη ύπαρξη σπουδαίων αρχαιολογικών θησαυρών, που εξακολουθούν να παραμένουν στα αζήτητα και που όσο τούτο -που μάλλον δεν έχει άλλο προηγούμενο όμοιό του- θα συνεχίζεται, η Σπάρτη δεν πρόκειται να απογειωθεί, από την στασιμότητα και την μιζέρια που την κατατρέχουν. Ειδικότερα:
Το Μουσείο της Σπάρτης∙ αργεί προκλητικά. Το Αρχαίο Θέατρο, το Ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, ο ξακουστός Ευρώτας, ο γνωστός μεταξύ Βαβύκας και Κνακίωνος χώρος των συνεδριάσεων της Απέλλας , που θα μπορούσε να αναδειχθεί ως το Ιερό της Δημοκρατίας, σαν κάτι αντίστοιχο με την Πνύκα των Αθηνών∙ ηχηρά δείγματα ανεξήγητης ολιγωρίας. Η σιωπή για ανασκαπτικές εργασίες στις βόρειες παρυφές της πόλης αλλά και στην Πελλάνα, όπου υπάρχουν αρχαιολογικοί θησαυροί∙ εκκωφαντική. Ο χώρος όπου αρχαίοι ιστορικοί έχουν υποδείξει ότι βρίσκονται οι τάφοι του Λεωνίδα και του Παυσανία∙ μπαζωμένοι. Αλλά δεν είναι τα μόνα. Και άλλα μνημεία νεότερα όμως έχουν κι αυτά αφεθεί στην επιλήσμονα μοίρα τους, όπως λ.χ. το παλαιό Δικαστικό Μέγαρο , το άτυχο Ξενία, στο λόφο της Σπάρτης, και η παλαιά Γέφυρα του Ευρώτα.
Καμιά φορά τα φαινόμενα γίνονται μεταβλητά. Γίνονται απρόβλεπτα και απατούν .Και έτσι συνέβη όταν έφτασα στην κορυφή του λόγου του Αγίου Βασιλείου. Κοίταξα δεξιά, κοίταξα αριστερά και τι να δω; Κυριολεκτικά είχα βρεθεί μέσα σ΄ ένα αρχαιολογικό χώρο αντάξιο της ιστορικής του αξίας, που σε τίποτα δεν έμοιαζε με εκείνο που ήξερα.
Συνεχόμενα ανακτορικά κτίσματα, μωσαϊκά, διάδρομοι, πινακίδες που εξηγούσαν και επεξηγούσαν. Είδα χώρους που βρέθηκαν οι πλάκες με την Γραμμική Γραφή Β, τα σπαθιά, οι τάφοι με τους αγκαλιασμένους νεκρούς Μυκηναίους και τα κτερίσματα, που χρονολογούνται για πάνω από 3000 έτη. Είδα περιφράξεις, νεαρούς σπουδαστές αρχαιολόγους από διάφορες χώρες που αναζητούσαν νέα ευρήματα και ενώ άφωνος είχα αρχίσει να μετεωρίζομαι στον τόπο και χρόνο και κάπου μάλιστα μου φάνηκε πως είδα και κάποιες σκιές, που έμοιαζαν του Μενέλαου και της Ελένης, ξαφνικά ένας υπόκωφος θόρυβος ακούστηκε και άτακτα με προσγείωσε στη γνωστή πραγματικότητα.
Σε απόσταση 150 μέτρων περίπου και πιο κάτω απ’ όπου βρισκόμουν, ένα φορτηγό αυτοκίνητο άδειαζε μπάζα και άχρηστα αντικείμενα μέσα στην ευρύτερη περιοχή του αρχαιολογικού χώρου. Και ξύπνησα ταραγμένος. Τί ατυχία κι αυτή; Ήταν ανάγκη εκείνη τη στιγμή να βρεθεί το παράνομο φορτηγό πάνω στον ύπνο μου και να με επαναφέρει στην πραγματικότητα; Στην αρχή δεν ήθελα να το πιστέψω. Είναι γνωστό όμως πως πάντοτε η αδικία της ατυχίας είναι σκληρή. Και θέλοντας και μη συνήλθα. Δεν μπορούσα να κάνω κι αλλιώς. Όπως και άλλοι πολλοί που βλέπουν όνειρα, τα οποία όμως είναι άπιαστα και χάνονται. Όχι όμως πάντα. Καμμιά φορά συμβαίνει και τα όνειρα επιστρέφουν και γίνονται πραγματικότητα. Ποιος ξέρει. Ίσως και το δικό μου όνειρο να φανεί τυχερό. Και κάποια μέρα να επιστρέψει και βγεί αληθινό !.
